معاملات نقدی، تامین ماده اولیه را دچار چالش کرد

معاملات ورق فولادی در بورس کالا از دو سال گذشته به صورت نقدی انجام می‌شود و همین امر موجب شده است تا بسیاری از شرکت‌ها که نقدینگی و سرمایه در گردش کمتری دارند، نتوانند مواد اولیه خود را به موقع از بورس خریداری کنند. ضمن اینکه زمان تحویل این ورق‌ها نیز دو ماه یا سه ماه پس از انجام معامله است. به همین دلیل، میزان خرید مصرف‌کنندگان ورق به ویژه حوزه لوله و پروفیل نسبت به گذشته که اغلب معاملات به صورت اعتباری انجام می‌شد، کاهش یافته است. به طوری که ظرفیت فعال تولیدکنندگان لوله و پروفیل به کمتر از 30 درصد ظرفیت اسمی رسیده است. ضمن اینکه در گذشته شرکت‌ها می‌توانستند سهمیه اختصاصی داشته باشند اما دولت عرضه‌کنندگان را مجبور کرده تمام محصولات خود را در بورس عرضه کنند. در این رابطه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با امیر قدسی، مدیرعامل شرکت فولاد آذر خاورمیانه به گپ‌وگفت نشسته که شرح آن را در ادامه آمده است:

توضیحاتی در خصوص فعالیت شرکت فولاد آذر خاورمیانه و شرکت‌‌های زیرمجموعه و ظرفیت آن‌ها بفرمایید.

شرکت فولاد آذر خاورمیانه حدود ۲۵ سال است که در زمینه تولید محصولات فولادی فعالیت می‌کند. نخستین کارخانه این مجموعه، تولید لوله و پروفیل را بر عهده داشت و اکنون دو طرح را در دست اقدام دارد که یکی از آن‌ها، احداث یک واحد نورد برای تولید میلگرد بوده و دیگری تولید شمش‌های فولادی و آلیاژی است.

شرکت فولاد آذر خاورمیانه شرکت اصلی است و چندین شرکت زیرمجموعه دارد و هم اینکه فعالیت بازرگانی انجام می‌دهد. شرکت فولاد آذر خاورمیانه، تامین مقاطعی که در سبد تولید وجود ندارد را انجام می‌دهد. این شرکت در همه حوزه‌های فولادی مانند شمش، اسلب، بیلت، میلگرد و… فعالیت می‌کند.

یکی از شرکت‌های فعال زیرمجموعه، نورد لوله خاورمیانه نام دارد که فعالیت اصلی آن، تولید لوله‌های اسپیرال قطور انتقال آب با قطر ۲۰ اینچ تا ۱۲۰ اینچ یا به عبارتی از ۵۰۰ میلی‌متر تا سه هزار میلی‌متر است.

دیگر شرکت زیرمجموعه، «لوله گاز و گالوانیزه چی‌چست» است که می‌تواند انواع گاردریل کنار جاده را تولید کند. همچنین این شرکت قادر به تولید انواع چارچوب‌های در و پنجره، پروفیل Z سوله‌ها و لوله‌های مبلی است. در این شرکت، در حال پیاده‌سازی یک استخر مذاب روی برای گالوانیزه کردن محصولات هستیم تا بتوانیم در زمینه تولید محصول به طور کامل خودکفا شویم.

شرکت سوله‌سازی درنا نیز به عنوان دیگر شرکت زیرمجموعه فولاد آذر خاورمیانه، سوله‌سازی را انجام می‌دهد. این شرکت سابقه ۳۰ ساله در صنعت فولاد و ساخت سوله فولادی دارد و تمامی سازه‌های فولادی هلدینگ را شرکت صنعتی درنا ساخته است. در حال حاضر نیز این شرکت چندین پروژه ساخت و ساز از قبیل بیمارستان و ساختمان را در دست اقدام دارد.

ظرفیت تولید لوله و پروفیل گروه فولاد آذر خاورمیانه در سال ۱۳۷۶ حدود ۵۰۰ هزار تن در سال بود و این ظرفیت در سال ۱۳۸۵ به ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن افزایش یافت. البته در طرح کلی و چشم‌انداز بلندمدت در نظر داشتیم به ظرفیت چهار میلیون تن تولید انواع محصولات فولادی برسیم. هر چند که دو طرح توسعه‌ای را با توجه به شرایط کنونی متوقف کرده‌ایم زیرا اجرای این طرح‌ها به سرمایه بسیار زیادی نیاز دارد و بنابراین فعلا اجرای این طرح‌ها از دستور کار خارج شده‌اند.

ظرفیت تولید «شرکت نورد لوله خاورمیانه»، ۱۲۵ هزار تن در سال، «لوله گاز و گالوانیزه چی‌چست»، ۱۲۰ هزار تن در سال و «لوله و پروفیل ارومیه»، ۵۰۰ هزار تن در سال است.

چه چالش‌هایی در رابطه با تامین مواد اولیه دارید؟

تولیدکنندگان لوله و پروفیل طی دو سه سال گذشته همواره با مشکل تامین مواد اولیه مواجه بوده‌اند. همین امر هم موجب شده است تا میزان تولید آن‌ها بسیار کمتر از ظرفیت اسمی باشد. به طور مشخص تامین مواد اولیه تا اوایل سال ۱۳۹۹ چندان مشکلی نداشت زیرا تا قبل از آن، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، ورق فولادی را به صورت اعتباری در بورس کالا عرضه می‌کرد و مصرف‌کنندگان نیز قادر به خرید آن بودند. این یعنی خریداران می‌توانستند تنها با پرداخت ۱۰ تا ۲۰ درصد از قیمت معامله، ورق مورد نیاز خود را به صورت دو ماهه و سه ماهه خرید کنند. ضمن اینکه بخشی از ورق به صورت اختصاصی و به میزان سهمیه تعیین شده در اختیار شرکت‌های خریدار قرار می‌گرفت.

متاسفانه از ابتدای سال ۱۳۹۹ معاملات ورق برای جلوگیری از التهابات به وجود آمده تماما نقدی شد. ضمن اینکه تمام عرضه‌ها هم به بورس انتقال یافت و شرایط برای خرید از بورس دشوار شد. در سال جاری نیز با توجه به قطعی برق واحدهای فولادسازی در تیر ماه و مرداد ماه، با وجود اینکه خرید از بورس را انجام دادیم، هنوز مواد اولیه خریداری شده در آن زمان که تحویل آن در مهر ماه ذکر شده بود، با تاخیر به دست ما رسید. در تابستان همه صنایع فولادی کشور با قطعی و محدودیت استفاده از برق برای برقراری تعادل در شبکه تعطیل شدند و همین امر باعث شد مواد اولیه در موعد مقرر عرضه و تحویل داده نشود. در حال حاضر که برق صنایع فولاد مجددا وصل شده است، انتظار داریم بار دیگر عرضه‌ها و تحویل مواد اولیه به صورت منظم انجام شود. در صورتی که مواد اولیه به موقع تحویل داده شود، می‌توان مطابق با آن برنامه‌ریزی و تولید کرد اما هنوز خریدهای نقدی ابتدای تابستان تحویل داده نشده است.

لازم به ذکر است که شرکت‌های زیرمجموعه، انواع ورق‌ها فولادی را برای تولید لوله و پروفیل دریافت می‌کنند؛ به طوری که ضخامت این ورق‌ها از ۰٫۷ میلی‌متر برای ورق‌های سرد و روغنی تا ۲۵٫۴ میلی‌متر برای ورق‌های گرم قابل دریافت است و شرکت‌های زیرمجموعه با مواد اولیه یاد شده قادر به تولید محصولات لوله و پروفیل و سازه‌های فولادی هستند. در این رابطه، شرکت نورد لوله خاورمیانه می‌تواند از ورق‌هایی با ضخامت هشت تا ۱۰ میلی‌متر برای تولید لوله‌های بسیار قطور فولادی جهت انتقال آب استفاده کند. همچنین دو شرکت «لوله و پروفیل ارومیه» و «لوله گاز و گالوانیزه چی‌چست» می‌توانند ورق‌های نازک تا ضخامت ۶ میلی‌متر را برای تولید لوله و پروفیل به کار ببرند.

چندین تولیدکننده ورق به جز فولاد مبارکه در کشور فعالیت می‌کنند. آیا از این شرکت‌ها نیز مواد اولیه خود را تامین می‌کنید؟

قطعا تولیدکنندگان لوله و پروفیل با توجه به سفارش مشتریان می‌توانند از تامین‌کنندگان متعددی ورق خود را خریداری کنند اما تولیدکنندگان ورق نیز باید استانداردهای لازم یک ورق را با توجه به مصرف‌کنندگان نهایی به ویژه سازمان‌های دولتی مانند سازمان آب و گاز که از مشتریان شرکت‌های زیرمجموعه ما هستند، مدنظر داشته باشند. باید توجه داشت که مصرف‌کننده نهایی در شرایط کنونی همواره به دنبال کیفیت است. در صورتی که محصول از کیفیت مطلوب برخوردار نباشد، مصرف‌کننده به دنبال تولیدکننده آن نخواهد بود. تولیدکنندگان لوله و پروفیل نیز ناچار هستند نیازهای مصرف‌کنندگان نهایی خود را در نظر بگیرند. این موضوع به ویژه برای محصولات صادراتی بیشتر به چشم می‌خورد و مشتریان صادراتی کیفیت محصول را بیشتر در نظر می‌گیرند. به طوری که مصرف‌کنندگان نهایی سفارش محصول را با استفاده از ورق‌های یک تولیدکننده خاص می‌دهند.

لازم به یادآوری است که در گذشته تولید لوله و پروفیل با ورق همه تولیدکنندگان آن، صرفه اقتصادی داشت. البته برخی از تولیدکنندگان ورق، رول تولید نمی‌کنند و بنابراین تامین ورق از آن‌ها انجام نمی‌شود. برخی از شرکت‌ها نیز قادر به تولید ورق‌های نازک و مورد نیاز صنایع لوله و پروفیل سبک نیستند و در نتیجه در لیست تامین‌کنندگان این حوزه قرار نمی‌گیرند. یکی دیگر از تامین‌کنندگان ورق نیز قبلا ورق خود را با قیمتی کمتر از بقیه در بورس عرضه می‌‌کرد و تحویل ورق آن سریع‌ بود؛ بنابراین خرید از آن، صرفه اقتصادی داشت. مشتریان نیز می‌پذیرفتند که با توجه به قیمت کمتر آن، خرید لوله و پروفیل را با قیمت کمتر و استاندارد کمی پایین‌تر انجام دهند. اکنون این شرکت، ورق خود را در بورس عرضه می‌کند و قیمت فروش خود را افزایش داده و تحویل آن نیز بلندمدت شده است. بنابراین صرفه اقتصادی خرید این ورق نسبت به ورق با کیفیت فولاد مبارکه تقریبا یکی شده است. در نتیجه، مشتریان ترجیح می‌دهند لوله و پروفیل تولید شده با ورق مبارکه را سفارش دهند.

وضعیت فروش محصولات این شرکت در بازار داخلی یا صادراتی چگونه است؟

به طور معمول ۵۰ درصد از محصولات در بازار داخلی و ۵۰ درصد در بازار صادراتی به فروش می‌رود. البته فروش داخلی در حجم پایین انجام می‌شود؛ در حالی که حجم سفارش‌های صادراتی بالاتر است.

صادرات یکی از برنامه‌های اصلی شرکت ما است. از آنجایی که شرکت مادر، یک شرکت بازرگانی است و تامین و فروش را انجام می‌دهد، صادرات را به صورت جدی پیگیری می‌کنیم و به کشورهایی همچون ارمنستان، عراق و آذربایجان صادرات داریم.

در بازار داخلی نیز تولیدکننده لوله و پروفیل بسیار زیاد و رقابت در این حوزه سنگین است. بنابراین مانور اصلی فروش محصولات شرکت، بیشتر در شمال غرب کشور است و صادرات به کشورهای همسایه در این حوزه نیز پیگیری می‌شود زیرا در سایر نقاط کشور، تولیدکنندگان دیگری فعالیت می‌کنند که اگر بخواهیم محصول خود را به دیگر نقاط کشور ارسال کنیم، این امر با زیان همراه خواهد بود. در نتیجه، ترجیح می‌دهیم در محدوده جغرافیایی شرکت به فروش محصول بپردازیم. البته این رویکرد به معنای آن نیست که در دیگر نقاط کشور مشتری نداریم، بلکه مشتریانی از گذشته در دیگر نقاط کشور داریم و ضمن حفظ مشتریان سابق، به دنبال گسترش بازار خود در شمال غرب کشور هستیم. بنابراین گسترش فروش در دیگر نقاط کشور را به نوعی خراب کردن بازار دیگر تولیدکنندگان لوله و پروفیل می‌دانیم.

آیا محصول خاصی دارید که برای تولید آن مزیت رقابتی داشته باشید؟ چه تکنولوژی‌‌هایی را برای تولید به کار می‌برید؟

قبلا محصولاتی تولید می‌کردیم که تنها تولیدکننده آن‌ها به ویژه در شمال غرب کشور، شرکت ما بود اما در حال حاضر تعداد این محصولات کمتر شده است. در این رابطه می‌توانستیم به تولید برخی از لوله‌های خاص اشاره کرد. با این وجود تعداد تولیدکنندگان حوزه لوله و پروفیل به اندازه‌ای زیاد شده است که با دارا بودن خطوط متنوع و تکنولوژی‌های جدید، همه محصولات دارای مزیت را تولید می‌کنند.

تکنولوژی‌های شرکت‌های زیرمجموعه ما نیز از به‌روزترین تکنولوژی‌های دنیا بوده و توانستیم همه خطوط تولیدی را از کشورهای اروپای غربی همچون آلمان و ایتالیا تامین کنیم. ضمن اینکه جوش‌های شرکت‌ها نیز متعلق به کشورهای انگلستان و آمریکا هستند. حتی تیغه اره‌های برش نیز به طور کامل از کشورهای مطرح اروپایی تامین شده است.

با چه ظرفیتی هم‌اکنون فعالیت می‌کنید؟

در کشور ما به جز چهار یا پنج کارخانه، هیچ کارخانه‌ای در حوزه لوله و پروفیل به میزان ظرفیت اسمی خود فعالیت نمی‌کند. البته فعالیت شرکت ما در دو شیفت هشت ساعته یعنی ۱۶ ساعت در شبانه‌روز است و با توجه به مسائلی که بیان شد، تنها با ۳۰ درصد ظرفیت اسمی فعالیت می‌کنیم.

تامین مالی به چه صورت انجام می‌شود؟

خوشبختانه با بانک‌ها رابطه خوبی داریم و با توجه به اعتباری که از گذشته تا کنون کسب کرده‌ایم، می‌توانیم در موقع لزوم سرمایه مورد نیاز را تامین کنیم. به طوری که صدور ضمانتنامه و ال‌سی در هنگام خرید برای شرکت ما مقدور است.

مهم‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان را چه مواردی می‌دانید؟

تولیدکننده، یک بنگاه اقتصادی دارد که باید از آن منفعت اقتصادی کسب کند. این بنگاه اقتصادی هم به صورت مستقیم و هم غیر مستقیم اشتغال ایجاد می‌کند. همه تولیدکنندگان به نوعی به این امر اذعان دارند که به نوعی از سوی دولت آن‌گونه که باید و شاید حمایت نمی‌شوند. دولت باید به گونه‌ای از تولید حمایت کند که تولیدکننده برای فعالیت اقتصادی، اختیار عمل داشته باشد و بتواند همواره فازهای بعدی توسعه‌ای خود را دنبال کند. متاسفانه این حمایت صورت نمی‌گیرد و همه تولیدکنندگان ناراضی هستند.

چه طرح‌های توسعه‌ای در دست اقدام دارید؟

خوشبختانه طرح توسعه شرکت ما در لوله و پروفیل ارومیه تکمیل شده است. با این حال، در شرکت نورد لوله خاورمیانه تولید لوله‌های بدون درز را پیگیری می‌کنیم. در این رابطه، با یکی از شرکت‌های مطرح اروپایی برای تامین خطوط تولیدی قبلا مذاکره کرده و یک پیش‌قرارداد نیز امضا کرده بودیم اما اجرایی نشد. با این حال، دوباره برای اجرای این طرح در حال مذاکره هستیم. همچنین برای شرکت لوله گاز و گالوانیزه چی‌چست نیز قصد داریم با افزایش سایز لوله‌ها، سبد محصولات را گسترش دهیم. همچنین برای این شرکت، احداث یک استخر گالوانیزه را در نظر گرفتیم. در نهایت اینکه طرح احداث محصولات نورد فولادی همچون میلگرد و تیرآهن را به طور جدی پیگیری می‌کنیم.