باید نگاه جامع به مدیریت منابع آب داشته باشیم

به گزارش کنکاش فردا، علی سلاجقه روز سه شنبه در نخستین همایش ملی مدیریت کیفیت آب و سومین همایش ملی مدیریت مصرف آب که به صورت آنلاین برگزار شد، گفت: بخشی از شرایط کنونی منابع آبی کشور ناشی از تغییر اقلیم و بخشی نیز به نحوه مصرف خارج عرف این منابع بر می گردد که البته در همه دنیا این شرایط وجود دارد و فقط مختص کشور ما نیست.

وی اظهار کرد: تغییر اقلیم واقعیتی انکار ناپذیر است که در دنیا اتفاق افتاده که به دنبال آن تنوع زیستی نیز تحت تاثیر قرار گرفته و دچار تغییر و دگردیسی شده، اگر به تبعات این مساله در ایران و دنیا نگاه کنیم می بینیم که باید به سمت تغییر رویکرد و فرهنگ در مصرف منابع آبی حرکت کنیم و به عنصر آب در تغییر اقلیم که عنصر اصلی آن است توجه ویژه ای شود.

معاون رییس جمهوری ادامه داد: در مدیریت منابع آبی کشور کوتاهی و قصور کرده ایم و شاید به اندیشه اندیشمندان و تذکر دانشمندان و محققان در این زمینه کم توجهی شده است، اگر به دانش بومی ایران نگاه کنیم می بینیم که مدیریت و بهره برداری از منابع آبی موضوع بسیار اساسی و از گنجینه های گرانبهایی بود که با برنامه ریزی و اصولی مصرف می شد که می تواند نه فقط مورد استفاده ایران بلکه کشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار گیرد اما متاسفانه امروزه نحوه برداشت و مدیریت آب چه در بخش طبیعی و چه فعالیت های انسانی، مشکلاتی را برای کشور در زمینه منابع آبی ایجاد کرده است.

وی گفت: باید نگاه جامع به مدیریت منابع آب در حوضه آبخیز در قالب برنامه استراتژیک حوضه آبخیر مد نظر قرار می گرفت و تخصیص آب در بخش های مختلف مبتنی بر اکوسیستم و خدمات حوضه آبخیز انجام می شد،‌ شاید اگر این اتفاق می افتاد اکنون وضعیت آبی کشور بهتر بود.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در واقع حرکت نادرست در بخش های تغییر کاربری اراضی، مصرف آب در صنایع، مصارف خانگی و شرب کشور را امروز با مشکلاتی در زمینه تامین منابع آب روبرو کرده که اگر در این بخش ها درست و علمی پیش می رفتیم شاید امروز چنین مشکلاتی نداشتیم.

وی تاکید کرد: با توجه به اهمیت موضوع آب و نحوه تخصیص آن به بخش های مختلف شاید ایجاب می کرد که تخصیص آب در سازمان محیط زیست مدیریت شود که امیدواریم همه دستگاه های مرتبط دست به دست هم دهند تا منابع آبی به بهترین شکل مدیریت شود و در بهترین شرایط قرار گیرد.

سلاجقه تصریح کرد: اکنون دیگر آبی وجود ندارد، کمبود آب داریم و باید آب موجود هم به شکلی کاملا عادلانه به بخش های مختلف تخصیص یابد و درست مورد استفاده قرار گیرد.

وی گفت: علاوه بر اینکه کمیت آب دچار تغییر شده کیفیت آب هم دچار تغییر شده، دبی رودخانه ها و چشمه ها کاهش یافته از این رو عناصری که در آب وجود دارد به غلظت رسیده اند که این مساله شرایط زیست را برای آبزیان با مشکل مواجه کرده و بحث خفگی آبزیان هم در همین راستا و به علت کاهش اکسیژن رخ می دهد، متاسفانه در شرایطی که کمیت آب کشور تحت تاثیر قرار گرفته موضوع کیفیت آب به فراموشی سپرده شده در حالی که یکی از دغدغه های اصلی است و باید با جدیت به آن پرداخته شود و آب قابل استحصال به بهتریت شکل مورد استفاده قرار گیرد تا کمترین هدر رفت را داشته باشیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: وقتی به مصرف آب در دنیا نگاه می کنیم می بینیم که بخش کشاورزی بیشترین بخش را به خود اختصاص داده است، بیش از ۷۲ درصد در این بخش مصرف می شود که با بهینه سازی سیستم آبیاری و استفاده از پساب می توان در این زمینه صرفه جویی کرد.

وی ادامه داد: متاسفانه سیستم های فاضلاب شهری ما در بیشتر نقاط کشور تکمیل نشده اند که با توجه به اهمیت بازچرخانی آب و استفاده مجدد از آن باید این بخش هرچه زودتر تکمیل شود، از سوی دیگر سیستم های آبرسانی دچار فرسودگی شده اند و این مساله نشت و هدر رفت آب را زیاد می کند، بر اساس استانداردهای جهانی ۵ تا ۸ درصد هدر رفت آب ناشی از فرسودگی لوله ها داریم که رقم بسیار بالایی است.

سلاجقه گفت: عدم کارایی تصفیه خانه های فاضلاب شهری و روستایی و عدم کارایی آنها را در کشور می بینیم، بر اساس مطالعات سازمان حفاظت محیط زیست، تخلیه و رهاسازی فاضلاب های خام سهم اول آلودگی محیط زیست و منابع آبی را به خود اختصاص داده است، در واقع ۴۰ تا ۴۵ درصد جمعیت کشور فاقد شبکه فاضلاب هستند که اگر فاضلاب این درصد را تصفیه کنیم ۳.۸ تا ۴.۵ میلیارد متر مکعب آب تصفیه شده وارد چرخه مصرف دوباره می شود که معادل یک دوم آب شرب کشور است که با توجه به شرایط موجود منابع آبی کشور باید با جدیت مد نظر قرار گیرد.

وی افزود: عدم برقراری تعادل بین برداشت و میزان داشته ها باعث شده دشت های ممنوعه کشور افزایش یابد، فرونشست زمین به عنوان یکی از معضلات جدی باعث شد که خیلی از زیرساخت های کشور تحت تاثیر قرار گیرد، برای کاهش و مقابله با این شرایط باید فکری برای حقابه های محیط زیستی کشور کنیم چون با ادامه این روند زیرساخت های کشور با مشکلات زیادی مواجه می شود.

معاون رییس جمهوری ادامه داد: کل حجم پساب تولیدی تصفیه خانه های شهری ۱۲۵۵ میلیون متر مکعب است که چیزی حدود ۳۶۴ میلیون متر مکعب در آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد که رها می شوند.

وی تاکید کرد: باید مدیریت صحیحی بر منابع آبی کشور داشته باشیم، خیلی از خطاهای گذشته را نباید تکرار کنیم و راه های رفته که نتیجه بخش نبودند را دوباره نرویم چون هم برای کشور هزینه می شود و اینکه بسیاری از منابع آبی دیگر خود را  از دست می دهیم. باید مبتنی بر داشته های حوضه آبخیز و توان محیط زیست برنامه ریزی کنیم با شرایط کنونی ناچاریم مبتنی بر حوضه آبریز کشور برنامه ریزی کنیم و ورودی و خروجی منابع را در نظر بگیریم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: امروزه باید موضوع آب، قیمت گذاری  اقتصادی شود کاری که در بیشتر کشورهای دنیا انجام می شود ، آب باید به عنوان یک کالای اقتصادی استراتژیک در دستور کار سازمان ها و نهادهای مرتبط قرار گیرد، سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به اسناد بالادستی و وظایف ذاتی خود موضوع پایش کمی و کیفی منابع آبی کشور را در دستور کار قرار داده است، در بعد وظایف حاکمیتی خود را ملزم می داند بیشتر از گذشته نسبت به پایش منابع آبی کشور اقدام کند و خود را بیش از پیش مکلف به اجرای قانون در این زمینه می داند.

وی تصریح کرد: باید به اقتصاد آب و فاضلاب نگاه جامع داشته باشیم، ظرفیت ها به سمت الگوی هایی برود که فاضلاب مانند یک چرخه دوباره وارد سیستم شود که نگاه ارزشمندی است که تعیین تکلیف دستگاه های مختلف مانند وزارت جهاد کشاورزی، نیرو، نفت و همه دستگاه های مرتبط در این زمینه بسیار مهم است و باید همه آنها در زمینه استحصال و مصرف آب خطوط روشنی را ارائه کنند و باید مبتنی بر دانش روز باشد.

سلاجقه اظهار کرد: می دانیم که منابع آبی کشور دیگر تحمل بی مبالاتی، مصارف نابجا و ورود آلاینده ها را ندارد که برای مدیریت آن، سازمان حفاظت محیط زیست آمادگی دارد تا با همکاری مراکز علمی و دانشگاهی تا حد امکان تلاش کند تا از هدر رفت آب جلوگیری شود.