هوش مصنوعی؛ انتخابی لوکس یا ضرورتی راهبردی؟

به گزارش کنکاش فردا، الهام حیدری در مورد هوش مصنوعی دیگر فقط دغدغه متخصصان نیست. این فناوری به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده است. اما واقعاً هوش مصنوعی چیست؟ چرا تا این حد اهمیت پیدا کرده و چگونه می‌تواند مسیر آینده را تغییر دهد.

وی افزود: در دنیای پرشتاب امروز، کمتر موضوعی مانند «هوش مصنوعی» ذهن مردم را به خود مشغول کرده است. این واژه دیگر صرفاً متعلق به محافل دانشگاهی و متخصصان نیست. از گفت‌وگوهای خانوادگی تا برنامه‌های خبری و فضای مجازی، نام هوش مصنوعی مکرراً شنیده می‌شود. در این زمینه نگاهی می‌اندازیم به چیستی هوش مصنوعی، دلایل عمومی‌شدن آن و اینکه چرا این فناوری نقشی محوری در آینده بشر خواهد داشت.

حیدری ادامه داد: هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) یا به ‌اختصار AI، شاخه‌ای از علوم کامپیوتر است که به ساخت ماشین‌ها و برنامه‌هایی می‌پردازد که می‌توانند رفتارهای “هوشمندانه” از خود نشان دهند. این رفتارها شامل یادگیری، تصمیم‌گیری، حل مساله، درک زبان طبیعی، تشخیص تصویر و تعامل با انسان می‌شود.

وی بیان کرد: به زبان ساده، هوش مصنوعی تلاش می‌کند برخی از توانایی‌های شناختی انسان مانند فکر کردن، یادگیری از تجربه و سازگاری با محیط را در ماشین‌ها شبیه‌سازی کند. الگوریتم‌هایی مانند یادگیری ماشین، یادگیری عمیق، شبکه‌های عصبی مصنوعی و پردازش زبان طبیعی، ابزارهای کلیدی این فناوری هستند.

حیدری در پاسخ به این سوال که چرا هوش مصنوعی به دغدغه‌ای عمومی تبدیل شده است؟ به ظهور چت‌بات‌های هوشمند مانند ChatGPT اشاره کرد و گفت: مدل‌های زبانی مانند ChatGPT توانسته‌اند ارتباط انسان و ماشین را به سطحی بی‌سابقه برسانند. مردم حالا می‌توانند با هوش مصنوعی گفت‌وگو کنند، مقاله بنویسند، برنامه‌ریزی کنند و حتی تحلیل و مشاوره بگیرند.

وی افزود: یکی از موارد، دسترس‌پذیری ابزارهای هوش مصنوعی برای عموم مردم است. از برنامه‌های موبایلی گرفته تا وب‌سایت‌های رایگان، ابزارهای هوش مصنوعی در اختیار همگان قرار گرفته‌اند. این ابزارها می‌توانند متن بنویسند، تصویر بسازند، ترجمه کنند، صدا تقلید کنند و در امور شخصی و شغلی کمک‌رسان باشند.

حیدری با اشاره به افزایش دغدغه‌های شغلی و اجتماعی با ظهور هوش مصنوعی گفت: با گسترش AI، نگرانی‌هایی درباره آینده مشاغل، آموزش فرزندان، مهارت‌های مورد نیاز و حتی اخلاق هوش مصنوعی شکل گرفته است. آیا این فناوری تهدیدی برای مشاغل انسانی است یا فرصتی برای خلق مشاغل جدید.

وی با اشاره به کاربردهای واقعی هوش مصنوعی در زندگی روزمره بیان کرد: آموزش و یادگیری (از معلم مجازی تا برنامه‌ریزی درسی خودکار)، پزشکی شامل تشخیص بیماری، پردازش تصاویر پزشکی، مدیریت پرونده‌ها، کسب‌وکار شامل تحلیل رفتار مشتری، پیش‌بینی فروش، اتوماسیون خدمات، رسانه و محتوا شامل تولید خودکار متن، تصویر، موسیقی و ویدیو، کشاورزی شامل پایش هوشمند مزرعه، تشخیص آفات، بهینه‌سازی مصرف آب و حمل‌ونقل شامل خودروهای خودران، سیستم‌های ترافیک هوشمند، حاکمیت و خدمات عمومی شامل دولت دیجیتال، شهر هوشمند، پاسخگویی خودکار از کاربردهای هوش مصنوعی در زندگی روزمره است.

عضو کارگروه تخصصی تحول دیجیتال در سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور با اشاره به اهمیت سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی گفت: کشورهایی که در توسعه و بهره‌برداری هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری نکنند، احتمالاً در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد، آموزش، سلامت و امنیت از دیگران عقب خواهند ماند.