فروآلیاژها، آلیاژهای دارای آهن محسوب می‌شوند که عموما به منظور افزایش کیفیت و بهبود خواص فولاد و چدن از طریق اضافه کردن عناصر آلیاژی خاص به مذاب فولاد و چدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. نقش این عناصر شامل اکسیژن‌زدایی در حین فرایند تولید یا ایجاد ساختار مورد نظر و دستیابی به خواص فیزیکی و شیمیایی مطلوب برای کاربردهای مشخص انواع فولاد و چدن است.
به گزارش پایگاه خبری کنکاش فردا، بسته به فرایند فولادسازی و کیفیت مد نظر از محصول نهایی، فروآلیاژهای متفاوتی ممکن است مورد نیاز باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به فروسیلیسیوم، فرومنگنز و فروسیلیکومنگنز اشاره کرد. این محصولات به غیر از کارخانه‌های فولادی که اصلی‌ترین مصرف‌کننده آن هستند، توسط صنایع ریخته‌گری نیز به مصرف می‌رسند. صنعت فروآلیاژ در ایران به عنوان یکی از ۱۰ تولیدکننده برتر فولاد جهان از اهمیت بسزایی برخوردار است. با این وجود، تولیدکنندگان انواع فروآلیاژ در کشور روزهای دشواری را طی سال ۱۴۰۳ سپری کردند و با مشکلات عدیده‌ای در این سال مواجه شدند.
نخستین چالشی که در سال گذشته عملکرد تولیدکنندگان فروآلیاژ را تحت تاثیر قرار داد، افزایش دو برابری نرخ برق کارخانه‌های تولید این محصول بود؛ به نحوی که در تاریخ هفتم بهمن ماه ۱۴۰۲، وزیر نیروی وقت کشور بخشنامه دو برابر شدن نرخ برق این واحدها را بدون اطلاع قبلی ابلاغ کرد و آثار سوء ناشی از این اقدام در سال ۱۴۰۳ به شدت نمایان شد. باید توجه داشت که فروآلیاژ، یک صنعت انرژی‌بر محسوب می‌شود و در حالت معمول، حدود ۱۳ درصد قیمت تمام شده انواع فروآلیاژها را هزینه انرژی تشکیل می‌دهد. بنابراین با توجه به اینکه افزایش دو برابری نرخ برق باعث می‌شد این میزان به حدود ۲۶ تا ۳۰ درصد برسد، فعالان صنعت فروآلیاژ رایزنی‌ها و نامه‌نگاری‌های فراوانی را با دولت، مجلس شورای اسلامی، وزارتخانه‌های نیرو و صمت به منظور اصلاح قیمت واحدهای تولید فروآلیاژ انجام دادند و پس از کش‌وقوس‌های فراوان، در تارخ اول مهر ماه ۱۴۰۳ با ابلاغ وزیر کنونی نیرو افزایش دو برابری نرخ برق کارخانه‌های تولید فروآلیاژ از دو به ۱٫۱ برابر کاهش پیدا کرد.
علی‌رغم این امر، افزایش نرخ برق و هزینه‌های مرتبط با آن همچون هزینه سوخت نیروگاهی، ترانزیت و… به علاوه قطعی‌های مکرر برق در سال ۱۴۰۳ باعث شد فعالان صنعت فروآلیاژ به طور میانگین بتوانند هفت ماه از سال را به تولید انواع فروآلیاژها اختصاص دهند؛ در حالی که آن‌ها، ملزم به پرداخت حقوق کارکنان و پرسنل خود در کل ۱۲ ماه بودند و با وجود توقف تولید در پنج ماه از سال، چاره‌ای جز پرداخت کامل بیمه، حقوق و مالیات نداشتند. در واقع این مسئله باعث شد صنعت فروآلیاژ که تا سالیان قبل به عنوان یک صنعت سودده شناخته می‌شد، به صنعتی زیان‌ده در سال گذشته تبدیل شده و بسیاری از کارخانه‌های تولیدی با ضرر مالی هنگفتی در این سال روبه‌رو شوند.
از سال ۱۳۹۸ به بعد، صدور غیرکارشناسانه و بدون برنامه مجوز برای صنایع انرژی‌بر در حالی صورت پذیرفت که متاسفانه زیرساخت‌های لازم برای آن در نظر گرفته نشده بود و از همان زمان پیش‌بینی می‌شد که این اتفاق روزی باعث خواهد شد کارخانه‌های فروآلیاژ مانند بسیاری از واحدهای تولیدی دیگر مانند سنگ، کاشی و سرامیک به قبرستان ماشین‌آلات تبدیل شوند. این اتفاق در حالی رخ داد که از همان زمان، هشدارهای لازم از سوی تولیدکنندگان و انجمن‌های تخصصی به وزارت صمت، نیرو، مجلس شورای اسلامی و سایر بخش‌های مرتبط داده شده بود اما متاسفانه به دنبال بی‌توجهی مسئولان ذی‌ربط، نه تنها اقدامات مقتضی انجام نشد بلکه صدور مجوزها نیز افزایش پیدا کرد.
در حال حاضر قیمت جهانی فروآلیاژها به دنبال مسائلی همچون جنگ روسیه و اوکراین (که منجر به افت تولید فولاد در قاره اروپا شده است)، تلاطم بازار و وضع تعرفه‌ها از سوی دونالد ترامپ روند کاهشی به خود گرفته و همین مسئله، منجر به افت قیمت این محصولات در بازار داخلی شده است. در حالی که نرخ دلار در کشور ما متناسب با نرخ تورم نیست و قیمت‌ها براساس تورم داخلی محاسبه می‌شود، این امر سبب افزایش قیمت مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان فروآلیاژ در سال ۱۴۰۳ شد و با وجود اینکه انتظار می‌رفت قیمت محصولات نهایی نیز همگام با آن افزایش یابد اما این اتفاق به وقوع نپیوست و منجر به زیان‌دهی فروآلیاژسازان شد.
لازم به ذکر است ظرفیت تولید فروسیلیسیوم در ایران در حالی به ۳۵۰ هزار تن در سال رسیده است که در بهترین حالت، نیاز داخل به این فروآلیاژ سالیانه ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تن برآورد می‌شود. بر همین اساس، ضرورت دارد مازاد نیاز این محصول روانه بازارهای صادراتی شود که این مسئله نیز برای تولیدکنندگان فروسیلیسیوم صرفه اقتصادی ندارد؛ چراکه قیمت عرضه متناسب با قیمت واقعی آن نیست و تولیدکننده موظف است ارز حاصل از صادرات را بر اساس نرخ ارز در بازار رقابتی به داخل برگرداند.
از سوی دیگر، با توجه به شرایط تحریمی که اکنون با آن مواجه هستیم، کشورهای مختلف حاضر به برقراری روابط تجاری با تولیدکنندگان داخلی نیستند و حتی تحریم ثانویه‌ای نیز از سوی دولت ایالات متحده آمریکا برای معامله‌گران با تولیدکنندگان ایرانی در نظر گرفته شده است؛ بدین معنا که برای مثال اگر یک فولادساز ترکیهای فروآلیاژ مورد نیاز را از ایران تامین کرده باشد و در ادامه فولاد خود را به کشور دیگری بفروشد، این کشور به دلیل خرید فولاد از شرکت مذکور تحریم خواهد شد. بر همین اساس هم‌اکنون صادرات فروآلیاژ بدون نام و برند «No Name» انجام می‌شود و مشخص نیست که چرا در چنین شرایطی بحث برندسازی در صنعت فروآلیاژ مطرح شده است!
در حالی که فروآلیاژهای تولید شده در داخل به اذعان مشتریان خارجی (برای مثال ترکیهای) از کیفیت قابل توجهی برخوردار بوده و به راحتی قابلیت عرضه و رقابت در بازارهای بین‌المللی را دارند اما متاسفانه به دلیل آنچه پیش‌تر نیز اشاره شد، فروآلیاژهای ساخت ایران بدون نام با نمونه‌های مشابه خارجی ترکیب شده و سپس در ترکیه مورد استفاده قرار می‌گیرند که این امر بسی جای تاسف دارد. از طرفی، با توجه به اینکه امکان برقراری ارتباط مستقیم با فولادسازان ترکیهای برای تولیدکنندگان فروآلیاژ وجود ندارد، آن‌ها به ناچار محصولات خود را با قیمتی کمتر از قیمت بازارهای بین‌المللی به فروش می‌رسانند. برای مثال، در حال قیمت فروسیلیسیوم در بازارهای جهانی حدود یک هزار و ۱۰۰ دلار به ازای هر تن است؛ در حالی که فروسیلیسیوم ساخت ایران با قیمتی در حدود ۹۰۰ دلار به ازای هر تن به فروش می‌رسد و حتی ممکن است این محصول با قیمتی کمتر از این میزان نیز معامله شود!
نکته تامل‌برانگیز دیگر اینکه حدود دو هفته از قطعی برق کارخانه‌های تولید فروآلیاژ می‌گذرد و این در حالی است که هنوز به روزهای گرم سال که مصرف برق به اوج خود می‌رسد، نرسیده‌ایم! طبق اعلام وزارت نیرو، محدودیت دو هفته‌ای مصرف برق برای صنایع در نظر گرفته شده است و بی‌شک با توجه به شرایط آب‌وهوایی کشور در هفته‌های پیش‌رو، این محدودیت بیش از دو هفته به طول خواهد انجامید. متاسفانه شرایط تولید در واحدهای تولید فروآلیاژ به قدری بحرانی است که بسیاری از فعالان این بخش، حتی قادر به پرداخت هزینه برق مصرفی نیستند و در حالی که این کارخانه‌ها مدام با بی‌برقی و قطعی برق مواجهند و موفق به تولید و فروش محصولات تولیدی نشده‌اند، ملزم به پرداخت قبوض برق نیز هستند!
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بسیاری از کارخانه‌های تولید فروآلیاژ در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه‌یافته احداث شده‌اند وهر کدام زمینه اشتغال مستقیم حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر و غیرمستقیم حدود چهار هزار نفر از ساکنان بومی این مناطق را فراهم آورده‌اند. در حالی که ما دائم سخن از اشتغال‌زایی در این مناطق و رونق کسب‌وکار و بهبود شرایط اقتصادی را به میان می‌آوریم، آیا جز این است که تعطیلی این کارخانه‌ها، منجر به ایجاد معضلات اجتماعی و بیکاری در سطح جامعه خواهد شد؟
در پایان باید گفت اوضاع به قدری در صنعت فروآلیاژ پیچیده است که حتی فعالان قدیمی این صنعت که از سابقه چندین و چند ساله در حوزه تولید برخوردارند نیز به ستوه آمده‌اند. لازم به یادآوری است که به غیر از دو کارخانه خصولتی فعال، الباقی واحدها در بخش خصوصی مشغول فعالیت هستند که بی‌شک ادامه این شرایط، منجر به تعطیلی آن‌ها و خاموشی چراغ صنعت فروآلیاژ خواهد شد.
انتهای پیام//
به نظر می‌رسد موتور رشد تولید آلومینیوم چین پس از دو دهه رشد سریع و سرمایهگذاری گسترده در ظرفیتهای تولید به ایستگاه پایانی خود نزدیک شده است.
صنعت فولاد در ايران طی سالهای اخير با موانع و محدوديتهای متعددی دست و پنجه نرم کرده است؛ چالشهايی که بخش کوچکی از آن به تحريمهای خارجي و بخش عمدهای نيز به مشکلات داخلی برمیگردد.
در آیین اختتامیه نخستین جشنواره ملی نشان اقتصاد مقاومتی که روز دوشنبه پنجم خرداد ماه ۱۴۰۴ در مجموعه فرهنگی ورزشی تلاش تهران برگزار شد، شرکت فولاد خوزستان به دلیل شاخصهای برتر در حوزه اقتصاد مقاومتی، تندیس ویژه این رویداد را از آن خود کرد.
رئیس کل دادگستری استان مرکزی از صدور حکم قطعی پرونده آلودگی هوای شرکت آلومینیوم ایران(ایرالکو) خبر داد.
دیدگاه بسته شده است.