۶ توصیه به وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در خصوص رمزارزها

به گزارش کنکاش فردا، فرشاد پرویزیان، مدرس دانشگاه و عضو انجمن اقتصاددانان ایران معتقد است که  راه اندازی واحدی ویژه رمز ارزها و راه اندازی صندوق امانات رمزارزی با توجه به کارمزد متعارف برای بانکها می تواند سودآور آور باشد.

این متخصص در حوزه اقتصاد و رسانه، بر لزوم ایجاد واحد مطالعاتی و برنامه ریزی در خصوص اقتصاد ارز دیجیتال، اخذ مجوز برای راه اندازی صرافی عملیاتی رمز ارزها و نصب خودپردازهای تخصصی دارای قدرت مبادله پول جاری با رمز ارزها توسط بانکها تأکید دارد.

از بانکداری دیجیتال و تعریفی از آن بگویید ؟

هنگامی که از بانکداری دیجیتال سخن می‌گویید موضوع همان ارائه خدمات بانکی بصورت الکترونیک است. بانکداری دیجیتال در واقع شکل تکامل یافته بانکداری الکترونیک فعلی در کشور است. در بانکداری دیجیتال در واقع شما هیچ شعبه فیزیکی از بانک و کارمندان و ساختمان‌های اداری نخواهید دید و همه امور بانکی جاری و فعلی شما از مراجعه برای افتتاح حساب تا تمامی خدمات بانکی به طور الکترونیک است.

همه این خدمات بانکی برپایه پول رسمی و جاری هر کشور ( فیات مانی Fiat money) است که البته به جای پول فیزیکی، همان داده‌های الکترونیکی بین حساب ها جابجا می شوند. به طور طبیعی رونق بانکداری دیجیتال، یا همان همراه بانک که درون گوشی‌های تلفن همراه افراد است به شدت موجب کاهش هزینه‌های اداری و خدماتی بانکی و احتمالا کاهش هزینه دریافت تسهیلات و خدمات بانکی و در نتیجه افزایش بهره وری بانکی خواهد شد. به طور خلاصه در بانکداری دیجیتال، مبنای کار همان پول رسمی و جاری قابل انتشار توسط بانک مرکزی کشور است.

آیا در بستر بانکداری دیجیتال می توان به ارائه خدماتی در قالب رمز ارزها نیز اقدام کرد؟

اساسا موضوع بانکداری دیجیتال را نباید با موضوع رمزارزها دقیقا یکی دانست هرچند بستر و همپوشانی یکسان دارند. هنگامی که از رمز ارزها سخن می گویید، نوع پول کاملا متفاوت است که در همان محیط دیجیتال و شبکه اینترنت و بدون هیچ گونه تسلط بانک مرکزی و یا دولت‌ها استخراج می‌شود. حال با توجه به فضای اقتصادی و قانونی و بانکی هر کشور، شبکه بانکی می‌تواند نسبت به راه اندازی واحد رمز ارزها تصمیم بگیرد. راه اندازی چنین بخشی قبل از هر اقدام فنی و بانکی، نیازمند اخذ مجوزهای قانونی از بانک مرکزی و دولت است. هرچند جدا از مباحث قانونی و مدیریتی، با توجه به استقبال شدید فعالان این حوزه، راه اندازی چنین بخشی احتمالا برای بانک سودآور باشد.

چه پیشنهادی به بانک‌ها برای آمادگی برای ورود به این حوزه دارید، چه ملاحظاتی را بانک‌ها در این ارتباط باید در نظر داشته باشند؟

نخستین پیشنهاد به بانک‌ها راه اندازی سریع واحد مطالعاتی و برنامه ریزی در خصوص اقتصاد ارز دیجیتال است. کافی است به مفهوم سرعت در دنیای دیجیتال امروزی فکر کنید تا نظام بانکی متوجه شود همین فردا باید محققان و پردازشگران این واحد، پشت رایانه‌هایشان مشغول کار باشند. چرا که راه اندازی واحد مطالعاتی و آموزشی در این حوزه، چندان در گرو اخذ مجوز از بانک مرکزی نباشد.

پیشنهاد دوم، نحوه به کارگیری نیروی انسانی در این واحدهای مطالعاتی است که باید کاملا متفاوت با نظام جاری اداری و انسانی بانک‌ها باشد. ماهیت محیط کاری دیجیتال و اینترنتی در حوزه ارز دیجیتال، کارکرد جوانان خاص و شاید بی علاقه به بوروکراسی اداری بانکی جاری و بیشتر از نوع فعالیت‌های استارت آپی است.

همزمان با راه اندازی واحد مذکور، بانک‌ها می‌توانند رایزنی خود را با بانک مرکزی برای اخذ مجوزهای مربوطه شروع کنند و نخستین مجوز بهتر است در حوزه راه اندازی صرافی عملیاتی رمز ارزها و سپس نصب و راه اندازی خودپردازهای تخصصی دارای قدرت مبادله پول جاری با رمز ارزها باشد.

نکته اساسی که بانک ها باید توجه کنند؛ در شرایط کنونی اقتصاد جهانی، حوزه ارز دیجیتال در صدر شرایط ریسک و مخاطره پذیری جهانی و نیازمند راه اندازی جدی بخش مدیریت ریسک ارز دیجیتال در بانک است.

هرچند این موضوع یا دغدغه مطرح است که وقتی بانک‌های ما به هر دلیل، چندان دارای قدرت مدیریت ریسک نقدینگی در شرایط اقتصادی جاری نبوده اند و گواه این مدیریت ریسک ضعیف نقدینگی، مطالبات کلان لاوصول است، چگونه می‌توانند به طور تخصصی در حوزه مدیریت ریسک ارز دیجیتال فعالیت کنند؟

اما پیش از شبکه بانکی باید به بانک مرکزی و نیز وزارت اقتصاد به عنوان متولی مدیریت بانک‌ها به ویژه بانک‌های دولتی توصیه جدی به شرح ذیل داشت:

۱-تعیین تکلیف دقیق و شفاف قانونی فعالیت در این حوزه

۲-راه اندازی ساختار فنی یکپارچه قابل رصد نقل و انتقالات دیجیتال رمزارزها از جمله شبکه های صرافی و پرداخت‌های الکترونیک

۳-تقویت تشکیلاتی حوزه رمز ارزها در قالب انجمن یا تشکل های قانونی و صنفی

۴-راه اندازی واحدهای معاملاتی رمزارزها به عنوان یک بازار دارایی جدید در بورس و اوراق بهادار

۵-تعیین مقررات قانونی نحوه معاملات رمزارزها در شبکه بانکی از جمله کارمزدهای مرتبط

۶-ایجاد واحدهای بیمه ای مرتبط جهت امنیت اقتصادی بیشتر

البته به جز مبحث رمز ارزها، هنوز حتی در حوزه بانکداری الکترونیک و دیجیتال، مشکلات فرهنگی و آموزشی به لحاظ کاربری مشتریان مشاهده می‌شود که در این زمینه کاربران و مشتریان بانک ها نیز شایسته است از فناوری جدید بانکداری دیجیتال استقبال کنند و البته نقش خود شبکه بانکی و بانک مرکزی در گسترش فرهنگ بانکداری الکترونیک نیز بسیار ضروری است.

آیا در صورت ورود بانک‌ها به حوزه رمز ارزها ممکن است سبب شود تا بانکها بتوانند به آنها سود داده و یا صندوق امانتی دیجیتالی به مشتریان خود اختصاص خواهند داد؟

بحث سود از دو ناحیه مطرح است نخست اینکه آیا چنین فعالیتی برای بانک سودآور است؟ در پاسح باید گفت حداقل بر روی کاغذ می‌دانیم میزان سودآوری هر فعالیتی با میزان ریسک آن مرتبط است و افزایش ریسک یعنی افزایش احتمال سود یا زیان که در مبحث قبلی در خصوص مدیریت ریسک این فعالیت گفته شد.

اما در مورد سپرده گذاری از نوع ارز دیجیتال در بانک نیز به طور طبیعی بانک باید به این سپرده ها سود متعارف داده و یا نیز بستر الکترونیکی مناسب نگهداری از جمله صندوق امانی را نیز فراهم کند. از آنجا که مقوله امنیت رمز ارزها و کیف پول الکترونیک یکی از مباحث اساسی حوزه رمز ارزها است، راه اندازی صندوق امانات رمزارزی نیز با توجه به کارمزد متعارف برای بانک سودآور خواهد بود.

از ضرورتها با توجه به تحولات تکنولوژیکی در حوزه بانکداری بگویید.

در اینجا بهتر است بر الزامات حیاتی فراهم شدن ساختار یک‌پارچه بانکداری الکترونیک core banking در بانک‌ها تأکید کنم. زیربنای دیجیتال شدن فعالیت‌های بانکی همین هسته عملیات بانکی یک‌پارچه است. به طور طبیعی سایر تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری و نیز پروتکل‌های امنیتی عملیات بانکی و درگاه‌های متناسب دوست‌دار مخاطب (user friendly) به ویژه مبتنی بر فناوری بلاکچین برای توسعه بانکداری نوین حیاتی است.