معادن کشور باید به سودآوری ۱۰۰ میلیارد دلاری برسند، موقعیت معدنی ایران به خطر افتاده است

به گزارش کنکاش فردا، با توجه به پتانسیل‌های معدنی خوبی که در کشور وجود دارد، هنوز این بخش اقتصادی کشور به جایگاه خوبی نرسیده و نتوانسته درآمدزایی مناسبی برای کشورمان داشته باشد.

درحالی که اگر مشکلات بخش معدن مرتفع شده و سرمایه‌گذاری‌های خوبی در این بخش انجام شود، معادن ایران می توانند بالای ۵۰ میلیارد دلار و یا حتی ۱۰۰ میلیارد دلار برای ایران سودآوری داشته باشند ولی چالش‌ها و مشکلات کنونی معادن باعث شده موقعیت جهانی معادن ایران به خطر بیافتد و نتواند در منطقه و جهان جایگاه خود را به عنوان یک کشور معدنی تثبیت کند

*آیا در بخش معدن و صنایع معدنی ایران می توان به درآمدزایی و سودآوری خوبی رسید؟

کشورمان هم از پتانسیل‌های معدنی بسیار بالایی برخوردار بوده، هم منابع انرژی و نیروی انسانی خوبی دارد که تمامی این مزیت‌ها می تواند در بخش معادن بسیار تاثیرگذار باشد. اما به دلیل ساختار بسیار اشتباه سیاسی و مدیریتی، همچنین به خاطر ساختار اقتصادی که در کشورمان حاکم شده، مزیت‌هایی که در کشور وجود دارد هیچ گونه کارایی و سودآوری برای کشور ایجاد نمی کند، درحالی که اگر موانع و مشکلات بخش معدن ایران برطرف شود، معادن ایران را می توان به یک بخش کاملا مولد که لیاقت و پتانسیلش را دارد؛ تبدیل کرد.با توجه به تمام مزیت‌ها و پتانسیل‌هایی که در معادن ایران وجود دارد، این بخش می تواند بالای ۵۰ میلیارد دلار و یا حتی ۱۰۰ میلیارد دلار برای ایران سودآوری داشته باشد. در نتیجه اگر ایران به این ارقام برسد، هم می تواند در منطقه جایگاه معدنی خود را تثبیت کند و هم در جهان به موقعیت معدنی خوبی برسد

*به نظرتان علت این که معادن ایران نمی تواند به سودآوری برسد و جایگاه خودش را در جهان پیدا کند؛ چیست؟

یکی از موارد بسیار مهمی که بر روی بخش صنعت و معدن ایران تاثیر گذاشته این است که سعی می کنند صنایع معدنی را از معادن جدا کنند، درحالی که جداسازی این دو بخش که مکمل یکدیگر هستند امکان پذیر نیست. بخش سیمان، فولاد سازی، شیشه سازی و گوهر سنگ‌ها همگی جزو صنایع معدنی هستند، ولی متاسفانه می خواهند این بخش ها را به نوعی از معادن جدا کنند.
در واقع مشکل اینجاست که بر روی هیچ کدام از موارد، یعنی صنایع معدنی و معادن اصلا فکر نمی کنند تا با روش‌های مختلف فرآوری، ارزش افزوده بالایی برای مواد معدنی ایجاد کرده و سودآوری در این بخش‌ها را افزایش دهند.

بسیاری از کشورهای همسایه به اندازه کشور ما از مزیت‌های معدنی برخوردار نیستند، اما فعالیت‌های خوب معدنی دارند و به پیشرفت‌های قابل قبولی رسیده اند، درحالی که این کشورها چه از نظر وسعت و چه پتانسیل های معدنی اصلا قابل مقایسه با ایران نیستند، ولی توانسته اند در بلند مدت به موفقیت‌های بسیار خوبی برسند. حتی بسیاری از کشورهای کوچک منطقه ارز آوری خوبی از محصولات معدنی خود دارند که قابل تامل است.

با توجه به پتانسیل‌هایی که در معادن ایران وجود دارد آیا سرمایه‌گذاران تمایل دارند در این بخش‌های اقتصادی سرمایه‌گذاری انجام دهند؟

یک سرمایه‌گذار در سراسر دنیا انتخاب‌های متعددی دارد، یعنی برای سرمایه‌گذاری موارد مختلفی را مورد بررسی قرار می دهند تا سرمایه‌هایشان به خطر نیافتد. باید به سرمایه‌گذار حرمت گذاشته شود، زیرا سرمایه‌گذار تا مدتی سرمایه‌هایش را خرج می کند و توقع دارد بعد از مدتی به سود دهی برسد؛ یعنی بعد از گذشت مدت زمانی مشخص، واحد معدنی هم باید خرج خودش را دربیاورد و هم به سودآوری مناسبی برسد. درغیر این صورت سرمایه‌گذاران چه داخلی و چه خارجی دیگر تمایلی به ادامه فعالیت در معادن ندارند.

با این که در ایران پتانسیل های معدنی خوبی وجود دارد، ولی به دلیل این که از یک سو، یکسری مسائل سیاسی وجود دارد و هم چالش‌های اقتصادی، بسیاری از سرمایه‌گذران خارجی تمایلی به سرمایه‌گذاری در معادن ایران ندارند؛ به خصوص این که ورود تجهیزات معدنی به دلیل تحریم ها با مشکلات فراوانی برخوردار است لذا وجود چنین مشکلاتی تمایل سرمایه‌گذران را برای ورود در بخش معادن کاهش می دهد.

قبلا به دلیل این که معادن سطحی وعیارها بالاتر بود، هزینه اکتشاف و استخراج از معادن، بسیار پایین تر بود. در نتیجه نیاز به سرمایه‌گذاری‌های اکتشافی و استخراجی در معادن قطعا کمتر بود. ولی الان به خاطر این که استخراج‌ها باید در عمق بیشتری صورت بگیرد و عیارها هم پایین است هزینه سرمایه‌گذاری بالا رفته است

*آیا نیاز به سرمایه‌گذاری در بخش معادن ایران به نسبت گذشته افزایش یافته است؟

قبلا به دلیل این که معادن سطحی و عیارها بالاتر بود هزینه اکتشاف و استخراج از معادن، بسیار پایین تر بود. در نتیجه نیاز به سرمایه‌گذاری های اکتشافی و استخراجی در معادن قطعا کمتر بود. ولی الان به خاطر این که استخراج‌‍‌ها باید در عمق بیشتری صورت بگیرد و عیارها هم پایین است هزینه سرمایه‌گذاری بالا رفته است.

هرچه مواد معدنی در عمق بیشتری قرار داشته باشد به همان نسبت ریسک‌های این بخش هم افزایش بیشتری پیدا می کند و ممکن است درصد خطای اکتشاف نیز افزایش یابد. بنابراین باید سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در معادنی که عیار کمتری دارند انجام شود.

در نتیجه با توجه به شرایطی که در معادن ایران وجود دارد، سرمایه‌گذاری های اکتشافی، استخراجی و فرآوری قابل ملاحظه ای در این بخش ها نیاز است، زیرا وقتی این بخش ها در جریان تولید انبوه قرار بگیرند، به قدری سودآوری خواهند داشت که تمامی این هزینه ها را می پوشاند. ولی در شرایط کنونی با توجه به چالش‌های سیاسی و اقتصادی که در کشور وجود دارد روند موجود جوابگوی نیازهای معدنی نیست. یعنی هم رغبت سرمایه‌گذاری کاهش یافته و هم تجهیزات معدنی به روز در معادن وجود ندارد.

*با توجه به تحریم‌هایی که بر کشورمان حاکم شده و در بخش ورود تجهیزات معدنی مشکلاتی وجود دارد آیا می توان از ماشین آلات ایرانی برای پیشبرد اهداف استفاده کرد؟

چند سالی است به اسم تولید داخلی، ورود ماشین آلات معدنی را ممنوع کرده اند تا از تجهیزات ایرانی مورد استفاده قرار گیرد. آیا تاکنون هپکو که تولید کننده ماشین‌های معدنی است توانسته یک ماشین خوب به معادن ایران تحویل دهد؟ اصلا اگر بتوانند تجهیزاتی هم تولید کنند آیا این مقدار جوابگوی نیاز معادن ایران است؟ معادن بزرگ کشورمان به تجهیزات بزرگی نیاز دارند که تولیدات داخلی جوابگوی این نیازها نیست.

اگر می خواهیم با منطق به یک موضوعی نگاه کنیم، روندی که درحال حاضر در پیش گرفته شده نمی تواند تاثیرگذار باشد. درحال حاضر معادن به تجهیزات نو و ماشین آلات به روز نیاز دارد تا با روش‌های نوین بتوانیم در بخش‌های مختلف معدنی فعال باشیم. بنابراین برطرف شدن مشکلات معدنی نیازمند درایت مسوولان صاحب نظر ایرانی است، تا بتوانند مشکلات این بخش را رفع و رجوع کنند.

*آیا ورود صنایع معدنی به بورس می تواند در این بخش‌ها تاثیرگذار باشد و مولد سازی کند؟

در کشورمان چیزی به نام فرهنگ تولید و یا مولد سازی وجود ندارد. در ایران شرایط این گونه شده که عده ای می گویند به عنوان مثال قیمت جهانی فولاد افزایش یافته، بهتر است سهام فولاد خریداری شود تا به درآمدزایی خوبی برسند.

همین طور درمورد سهام سایر صنایع معدنی هم چنین روالی وجود دارد، اما همین که مشکلات سیاسی یا اقتصادی در کشور به وجود می آید، تمامی سهام‌ها ارزش خودشان را از دست می دهند و صف‌های فروش افزایش پیدا می کند. در نتیجه افرادی که سهام‌های گوناگون صنایع معدنی را خریداری کرده اند سرخورده شده سهام خود را می فروشند تا کمتر متضرر شوند. بنابراین، این گونه وارد بازار صنایع معدنی شدن یک نوع دلال بازی است و ربطی به مولد سازی ندارد.

معادن و کارخانه‌های صنعتی برای این که بخواهند تولید داشته باشند، نیازمند سرمایه‌گذاری هستند. اما برای سوددهی تولید باید زمان مناسبی درنظر گرفته شود. زیرا تا کارخانه ای راه اندازی شده و به سوددهی و بازگشت سرمایه اولیه برسد؛ زمان می برد درحالی که در ایران چنین پروسه ای نادیده گرفته شده و توقع دارند به محض راه اندازی، کارخانه ای به سرعت به سوددهی هم برسد که این مساله امکان پذیر نیست.