۵ راهبرد برای خودکفایی پایدار گندم ‌

به گزارش کنکاش فردا، امسال خودکفایی در تولید گندم نان که با خرید تضمینی ۱۰٫۵ میلیون تن از کشاورزان داخل کشور رقم خورد را می‌توان آغازی برای خودکفایی کامل گندم درسال آینده و سال‌های دیگر دانست، اما خودکفایی کامل و تداوم آن راهکارهایی دارد، لازنم به ذکر است که محور این راهکارها، افزایش سطح زیر کشت گندم نیست، بلکه تمرکز روی مسائل فنی و مهندسی و کارهای پژوهشی و تحقیقی است که سازمان خواروبارکشاورزی ملل متحد هم به آن تاکید دارد.از نظر فائو در ۴۰ سال آینده تامین غذای جهان تنها از طریق پژوهش و تحقیق خواهد بود.

در ادامه به ۵ راهکار اساسی که از سوی کارشناسان در موضوع خودکفایی گندم پیشنهاد شده است، اشاره می‌شود.

۱- ​استفاده از بذر اصلاح شده و پربهره

کشاورزی امروزه دیگر به روش سنتی قابل قبول و درواقع بهره‌ور نیست، تحقیقات و پژوهش در آن نفوذ کرده و تحولاتی را درتولید ایجاد کرده است، تفاوتی که در تولید کشاورزان معمولی با کشاورزان خبره وجود دارد نیز موید همین موضوع است، کشاورزان معمولی ۲ تن در هکتار تولید گندم دارند اما کشاورزان خبره تا ۱۴ تن در هکتار هم تولید می کنند و این تفاوت به دلیل استفاده از تکنیک های فنی و مهندسی است.

استفاده بذر اصلاح شده مهمترین تاثیر را در افزایش تولید دارد، به دلیل کار مهندسی که در این بذرها صورت گرفته که بعضا یک کار تحقیقی است که ۲۰ سال و یا بیشتر زمان می‌برد، تولید بیشتری دارند، یا اینکه بذرها مقاوم به خشکی و بیماری هستند و محصول در زمان کشت تا برداشت کمترین خسارت را می بیند و برایند همه اینها به افزایش تولید منجر می شود.

ابراهیم مرادزاده کارشناس کشاورزی گفت: بذر یکی از مولفه‌های مهم درافزایش تولید است، در کشور ما هم پژوهشگران درباره بذر گندم خوب کار کرده‌اند و بذرهای مناسب برای کشت از شمال تا جنوب کشور وجود دارد کافی است که کشاورزان به توصیه های مروجان کشاورزی توجه کنند، مروجان کشاورزی در هر منطقه متناسب با شرایط آب وهوایی و خاک، بذر مربوطه را معرفی می‌کنند که اگر به این توصیه ها توجه کنند تولیدشان به طور معنی داری افزایش خواهد داشت.

آنطور که مسئولان وزارت  جهاد کشاورزی می‌گویند، بذر گندم امسال به میزان کافی تامین شده است و کشاورزان می‌توانند با مراجعه به خدمات کشاورزی منطقه خود بذر مناسب را تهیه کنند.

علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی در برنامه آغاز سال زراعی جدید اعلام کرد: امسال ۴۵۰ هزار تن بذر گندم برای استفاده کشاورزان خریداری شده است.

۲-​ استفاده از کود و سم در زمان مناسب

استفاده از کود شیمیایی موجب افزایش تولیدات کشاورزی می‌شود، البته استفاده بی‌مورد و بیش از نیاز هم نتیجه عکس خواهد داشت. ایران در تولید کود ازته، کاملا خودکفا است و نیاز کشور تامین می‌شود اما در دو نوع کود فسفاته و پتاسه موسوم به کود سیاه، کشاورزان معمولا مشکل تأمین دارند زیرا بخشی از این کودهای وارداتی است، اگر وزارت جهاد کشاورزی به اندازه کافی تامین کند و به قیمت مناسب در اختیار آنها قرار دهد، تولید افزایش می‌یابد. پس از حذف یارانه کود، قیمت کود افزایش یافته است و مانعی برای استفاده بهینه از این کودها شده است، قیمت کود پس از حذف یارانه تا پنج برابر رشد کرد.

ابراهیم مرادزاده کارشناس کشاورزی در این‌باره می‌گوید: هر واحد کودی که در زمان مناسب به محصول می‌دهیم تا ۹ واحد به افزایش محصول منجر می‌شود.

استفاده از سم مناسب هم به دلیل تاثیر در مقابله با آفات و بیماری به افزایش تولید کمک می‌کند، برخی آفات هستند که تا صد در صد محصول را از بین می‌برد، سیاهک و سن دو آفت مهم گندم است که اگر به موقع با آنها مقابله نشود، تولید به شدت کاهش می‌یابد گزارش هایی وجود دارد که در برخی از استانها تا ۳۰ درصد موجب افت محصول می‌شوند؛ استفاده از سموم موجب از بین بردن علف های هرز می شود که مانع رشد محصول است.

۳- ​کشت در زمان مناسب و با ملاحظه دمای مناسب

کارشناسان بررسی کرده‌اند که اگر محصول در زمان مناسب خود کشت نشود به شدت به افت محصول منجر می‌شود، امروزه پیش‌بینی‌های هواشناسی دقیق‌تر است و کشا‌ورزان می‌توانند از آمارهای هواشناسی کمک بگیرند، میانگین دمای طولانی‌مدت می‌تواند مبنای زمان کشت باشد، گندم از زمان کشت تا برداشت به دمای خاصی نیاز دارد که در این مدت باید جبران شود، هر گونه کشت دیرهنگام موجب عدم تامین این نیاز گرمایی می‌شود و کشت زودهنگام هم استرس دما و خشکی را در پی خواهد داشت، پیدا کردن یک نقطه بهینه تنها با استفاده از آمارهای هواشناسی انجام می شود.

در قانون بهره‌وری کشا‌ورزی هم تاکید شده است که هواشناسی کشاورزی پر رنگ‌تر به بخش کشاورزی بپردازد و در رسانه های جمعی هم برنامه‌های کشاورزی پخش شود.

علی نعیمی کارشناس هواشناسی در این زمینه گفت: آمار هواشناسی، حلقه مفقوده در سال‌های گذشته بوده اما اکنون آمارهای هواشناسی دقیق‌‌ و غنی‌‌ است، هواشناسی ایران هم جایگاه بسیار خوبی در دنیا دارد و می تواند خوراک خوبی برای بخش کشاورزی باشد که کاملا با آمارهای هواشناسی سرو کار دارند.

۴- توجه به توصیه‌های فنی مروجان

بخش ترویج کشاورزی که تشکیل شده از از مهندسان و خبره‌های کشاورزی هستند، مجموعه بسته‌های آموزشی و توصیه‌ای را در طول کشت تا برداشت به کشاورزان ارائه می‌دهند، این بسته ها شامل توصیه‌هایی به فراخور آن منطقه است یا هشدارهایی است که کشاورزان باید جدی بگیرند، توصیه‌های مروجان می تواند در زمینه آبیاری، سمپاشی، کودپاشی، نوع شخم، تنظیم ماشین آلات کشاورزی و غیره باشد که هر کدام از آنها می‌تواند تولید را اضافه کند اما مشکل اصلی کافی نبودن تعداد مروجان نسبت به کشاورزان است که راهکار این است بخش کشاورزی از سیستم‌های فنی مانند موبایل و شبکه‌های اجتماعی استفاده کند.

۵- استفاده از تکنولوژی‌های مدرن

کشاورزیِ امروز جهان، کاملا متحول شده است، هوش مصنوعی هم به این بخش آمده، پهپادهایی وجود دارد که برای شناخت آفت، سمپاشی و نقشه‌برداری و غیره از آنها استفاده می شود و آمارهای کاملا آنلاین و به‌روز ارائه می‌دهند؛ ‌کشاورزی عمودی، کشت روی پشت بام خانه‌ها و یا کشت محصولات کشاورزی روی آب، از شیوه‌های مدرن کشاورزی است، کشاورزی سنتی امروز در حال از دست دادن ظرفیت‌ها است و ضرورت دارد که متحول شود، در اغلب اراضی کشاورزی دنیا این روزها کمباین‌هایی وجود دارد که کمترین ریزش را در زمان برداشت دارد؛ ما هم باید به سمت استفاده از تکنولوژی مدرن در کشاورزی برویم، البته بخشی از این اقدامات در کشور ما هم وجود دارد اما باید با سرعت بیشتری خود‌مان را به کشاورزی پیشرفته دنیا نزدیک کنیم.

قطعا با رعایت این نکات، امیدواری زیادی به خودکفایی کامل و پایدار گندم در سال آینده وجود دارد و‌ این چرخه در سال‌های آتی هم ادامه خواهد یافت، ‌در این صورت از واردات و خروج ارز از کشور جلوگیری شده وجایگاه ایران در چانه زنی‌های سیاسی هم بهتر خواهد شد، امروزه غذا و نان تنها برای تامین امنیت غذایی نیست، بلکه اهرم فشار سلطه‌گران هم شده است و تولید انبوه و متنوع و محصولات کشاورزی در واقع نوعی قدرت در دنیا شناخته می‌شود.