افزایش نفوذ انرژی جهانی بریکس با ورود اعضای جدید

به گزارش کنکاش فردا، گروهی از اقتصادهای نوظهور بزرگ شامل برزیل، روسیه، هند و چین می‌شود که در سال ۲۰۰۱ توسط جیم اونیل – اقتصاددان ارشد گلدمن ساکس – نام گذاری شدند که در یک مقاله تحقیقاتی، به تشریح رشد بالقوه این قدرت‌ها پرداخت.

این بلوک به طور غیررسمی در سال ۲۰۰۹ و توسط روسیه برای مقابله با نقش پرنفوذ آمریکا و متحدان غربی در نظم جهانی معاصر تاسیس شد.

این گروه هنوز رسمیت پیدا نکرده است، با این حال، سران کشورها و دولت های عضو آن به صورت سالانه ملاقات می‌کنند.

آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ به این گروه پیوست و در نتیجه، یک «اس» به نام اختصاری آن اضافه شد و به «بریکس» تبدیل شد.

کشورهای عضو در مجموع بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان و یک چهارم اقتصاد جهانی را تشکیل می دهند.

این گروه عموما بر ژئوپلیتیک، همکاری اقتصادی و تجارت و توسعه چند جانبه تمرکز دارد و بر اساس اجماع، عمل می‌کند.

بریکس می‌گوید از زمان شکل‌گیری این گروه، بیش از ۴۰ کشور علاقه‌مند به پیوستن به آن هستند که شامل ایران، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، آرژانتین، الجزایر، بولیوی، اندونزی، مصر، اتیوپی، کوبا، جمهوری دموکراتیک کنگو، کومور، گابن و قزاقستان بوده اند.

بیش از ده ها کشور در ژوئن، در گفتگوهای «دوستان بریکس» در کیپ تاون شرکت کردند و علاقه خود را به تغییر نظم جهانی و ارتقای موقعیت خود در آن نشان دادند. پس از همه گیری کووید، چندین قدرت دولتی از نظم جهانی انتقاد کردند چرا که کشورهای غربی به احتکار واکسن پرداخته بودند.

بسیاری از مدیران نفتی اکنون بر این باورند تحریم‌هایی که غرب علیه روسیه اعمال کرده است، مشارکت عمیق‌تر بین کشورهای عضو بریکس را تشویق کرده است.

راسل هاردی – مدیر عامل شرکت بازرگانی انرژی ویتول – در این باره اظهار کرد: نگاهی به بازارهای نفت امروز، نشان می دهد تحریم‌های غرب علیه روسیه موثر بوده اند و از این جهت موثر واقع شده اند که درآمدهای کم و بیش کمتری برای کالاهای روسی ایجاد می‌کنند. اما روی دیگر تحریم‌ها این است که پیوندهای قوی‌تری بین کشورهای بریکس ایجاد می‌کند که به نوبه خود نوعی نیروی متضاد، متضاد قطبی با سیاست غرب است.

اعتقاد عمومی بر این است که تحریم‌ها می‌تواند کشورهای بریکس را به یکدیگر نزدیک‌تر کند، به‌ خصوص پس از گسترش اخیر این گروه که چند تولیدکننده بزرگ نفت به آن اضافه شدند.

بریکس در ماه اوت، رسما از عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر، ایران، آرژانتین و اتیوپی دعوت کرد تا به اعضای تمام وقت جدید این گروه تبدیل شوند و اعضای این گروه را از پنج کشور به ۱۱ کشور افزایش داد.

طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، در سال ۲۰۲۴، هنگامی که کشورهای جدید به بریکس ملحق می‌شوند، این بلوک ۳۷.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل خواهد داد و انتظار می‌رود این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۳۷.۷ درصد و در سال ۲۰۲۸ به ۳۸.۵ درصد افزایش پیدا کند. همچنین جمعیت بریکس از ۳.۲ میلیارد نفر در حال حاضر، حداقل ۴۰۰ میلیون افزایش خواهد یافت که به طور قابل توجهی بیشتر از جمعیت ۸۰۰ میلیونی گروه هفت است.

گسترش بریکس همچنین به معنای آن است که این بلوک، بخش قابل توجهی از منابع طبیعی جهان را در اختیار دارد. کشورهای بریکس، حدود ۵۴۹۳ تن طلا دارند، در حالی که گروه هفت، ۱۷ هزار و ۵۲۷ تن طلا دارد.

در همین حال، کشورهای عضو گروه هفت شامل آمریکا و کانادا، به ترتیب ۲۰ درصد و شش درصد نفت جهان را تولید می‌کنند و روسیه، برزیل و چین مجموعا ۲۱ درصد نفت جهان را تولید می‌کنند. با پیوستن عربستان سعودی، امارات عربی متحده و ایران به این بلوک، سهم بریکس از تولید نفت به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و به حدود ۴۱ درصد از تولید جهانی می‌رسد. به همین ترتیب، روسیه، ایران و چین سهم بریکس از تولید گاز را به میزان قابل توجهی افزایش خواهند داد. توسعه بریکس همچنین حضور این بلوک را در آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین افزایش خواهد داد.

بلوک موجود امیدوار است ائتلاف قوی تری از کشورهای در حال توسعه تشکیل دهد که بتوانند منافع جنوب جهانی را در سطح بین المللی افزایش دهند. انتخاب این که کدام دولت جدید در این گروه قرار گیرد، بسیاری را متعجب کرد، زیرا شش کشوری که برای پیوستن به بریکس، دعوت شدند، اشتراکات کمی دارند. به نظر می‌رسد این انتخاب بسیار خاورمیانه محور است که شاید به دلیل منابع قابل توجه کشورهای دعوت شده باشد.

سانوشا نایدو – محقق ارشد موسسه گفتگوی جهانی آفریقای جنوبی – در این باره گفت: این موضوع پیامدهای ژئواکونومیک، ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک دارد و احتمالا به تعمیق روابط بین کشورهای عضو فعلی بریکس و خاورمیانه منجر خواهد شد.

او همچنین به تصمیم انرژی محور برای گنجاندن این کشورها پرداخت و توضیح داد: علاوه بر روسیه، همه کشورهای اصلی بریکس، کشورهای غیر تولیدکننده انرژی هستند. آنها باید بتوانند اقتصاد خود را کارآمد کنند، اما نمی‌خواهند گرفتار آسیب‌های جانبی ثانویه تحریم‌ها شوند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، فریدون فشارکی – رئیس شرکت مشاوره انرژی «فکتس گلوبال انرژی» – با اشاره به حضور رو به رشد بریکس، اظهار کرد: همه از تحریم‌های دولت آمریکا، خزانه‌داری آمریکا عصبانی هستند. بنابراین افراد می‌گویند آیا راهی برای ایجاد یک نیروی متقابل وجود دارد؟ تعادل گروه هفت یا گروه ۲۰؟ بریکس نامزد است.