استفاده از هوش مصنوعی در صنعت برق ضروری است

به گزارش کنکاش فردا، «مصطفی رجبی مشهدی» باتوجه‌به افزایش حجم اطلاعات تولیدی در صنعت برق کشور، تحویل این داده‌ها توسط افراد تقریباً غیرممکن و توسط ابزارهای موجود هم زمان بر است؛ ازاین‌رو برای تحلیل این حجم از اطلاعات باید از هوش مصنوعی استفاده شود.

برنامه‌ریزی و بهره‌برداری بهینه، بدون هوش مصنوعی غیرممکن است

سخنگوی صنعت برق خاطرنشان‌کرد: هوش مصنوعی یک فن آوری نوظهور است که پتانسیل ایجاد یک انقلاب عظیم در مدیریت و عملکرد سیستم‌های قدرت را دارد به‌گونه‌ای که قادر است حجم زیادی از داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کرده و به تصمیم‌گیری آگاهانه، هوشمندانه و سریع کمک کند.

رجبی مشهدی درباره توانایی هوش مصنوعی در پیش‌بینی نتایج پیامدها یا اتفاقاتی که ممکن است رخ دهد، گفت: به نظر می‌رسد در آینده نزدیک هوش مصنوعی نقش حیاتی در انرژی به‌ویژه در سیستم‌های قدرت را خواهد داشت و ما هم در تلاشیم که از این فناوری نوظهور در جهت افزایش بهره‌وری، افزایش پایداری و ایمنی سیستم قدرت کمک بگیریم.

وی با بیان اینکه سیستم‌های قدرت مجموعه‌ای از فرایندها و شبکه‌های فیزیکی پیچیده است که ما باید بر اساس آن فرایندها، برق را برای مصرف‌کنندگان بدون تأخیر و باکیفیت مناسب تأمین کنیم، ادامه‌داد: هوش مصنوعی این توانایی را دارد که در فرایندهای پیچیده نقش انسان و سیستم‌های سنتی را بر عهده بگیرد و در تصمیم‌گیری با سرعت و دقت بالا عمل کند.

مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران به کاربرد هوش مصنوعی در حوزه مدیریت و کنترل شبکه برق اشاره کرد و اظهار داشت: هوش مصنوعی می‌تواند با نظارت بر زمان و داده‌های واقعی که از شبکه دریافت می‌کند، اختلالات و حوادثی را که در شبکه اتفاق می‌افتد را به‌صورت زمان واقعی شناسایی کند و شرایط را تحلیل و اعلام هشدار کرده و در نهایت با یک تصمیم آگاهانه در فرایند کنترل شبکه برق کمک کند.

هوش مصنوعی در خدمت توسعه تجدیدپذیرها

رجبی مشهدی با اشاره به وعده وزارت نیرو در دولت سیزدهم برای افزایش چهار هزار و ۵۰۰ مگاوات انرژی تجدیدپذیر در شبکه برق کشور، افزود: هوش مصنوعی می‌تواند در زمینه برنامه‌ریزی، مدیریت و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر به ما کمک کند که در آینده ذخیره‌سازی انرژی و دیگر منابع تولید سنتی هم به شبکه افزوده شود.

وی به قابلیت‌های هوش مصنوعی در برنامه‌ریزی، افزایش قابلیت اطمینان، افزایش بهره‌وری و پایداری شبکه اشاره کرد و گفت: از چالش‌هایی که در حال حاضر در حوزه برنامه‌ریزی شبکه وجود دارد، می‌توان به تقاضای روبه‌رشد زیرساخت‌های قدیمی، محدودیت نقدینگی، نگرانی‌های زیست‌محیطی و موضوع پایداری شبکه اشاره کرد که هوش مصنوعی باتوجه‌به توانایی تحلیل داده‌ها در حجم بالا می‌تواند در تصمیم‌گیری آگاهانه در حوزه برنامه‌ریزی، تحلیل و پیش‌بینی درست در حوزه تقاضای انرژی و تحلیل و پیش‌بینی خرابی‌های تجهیزات یا مشکلاتی که برای شبکه ممکن است به وجود بیاید کمک کند.

سخنگوی صنعت برق با بیان اینکه هوش مصنوعی در حوزه بازار برق هم می‌تواند مفید باشد، اضافه‌کرد: در تحلیل داده‌های بازار برق و ارائه پیش‌بینی از روند خریدوفروش و قیمت برق در بازار، علاوه بر بحث نظارت بر بازار و اطمینان از انطباق شرایط بازار با قوانین موجود، هوش مصنوعی می‌تواند همه این فرایندها را به‌درستی بهبود بخشد.

رجبی مشهدی اظهار داشت: در حوزه بهره‌برداری شبکه هم موضوع مدیریت دارایی و مدیریت چرخه عمر بسیار با اهمیت خواهد بود و خروج هر تجهیز در شرایط بحرانی، علاوه بر تحمیل هزینه اضافی تعمیرات ممکن است محدودیت‌هایی را هم در شبکه ایجاد کند و قابلیت اطمینان شبکه را هم کاهش دهد.

وی افزود: به همین دلیل ما باید از تجهیزاتی که هم اکنون در شبکه برق داریم به نحو احسنت استفاده کنیم و هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل داده‌های گذشته و دریافت داده‌های نظارتی که ما بر یک تجهیز داریم و استفاده از مدل‌های پیش‌بینی‌کننده، روند تجهیز و نگهداری را برای ما بهینه کند.

به گفته این مقام مسوول، هوش مصنوعی قادر است روش‌های تعمیر و نگهداری پیش‌دستانه‌ای را پیشنهاد دهد تا قبل از اینکه تجهیز به آستانه بحرانی برسد یا از مدار خارج شود، با استفاده از روش پیش‌دستانه هم هزینه کمتری را متحمل شویم و هم زمان تعمیرات برای ما کوتاه‌تر شود و از این طریق علاوه بر این که عمر تجهیز را افزایش می‌دهیم، قابلیت اطمینان شبکه هم‌افزایش می‌یابد.

سخنگوی صنعت برق با بیان اینکه در حوزه امنیت شبکه، هوش مصنوعی می‌تواند در محافظت از شبکه و تجهیزات آن نقش مهمی داشته باشد، گفت: محافظت از داده‌های شبکه و مشتریان نیز موضوع مهم دیگر است علاوه بر این هوش مصنوعی توانایی شناسایی ترافیک‌های غیرعادی که ممکن است در اثر حوزه سایبری صورت‌گرفته باشد را شناسایی کند این قابلیت را دارد که نفوذ و ناهنجاری‌هایی را که ممکن است در شبکه به وجود بیاید را به‌صورت زمان واقعی شناسایی نماید و امکان پاسخگویی سریع را فراهم کند.

رجبی مشهدی در ادامه با اشاره به شرایط ناترازی موجود در صنعت برق، خاطرنشان کرد: با کمک هوش مصنوعی می‌توانیم پیش‌بینی دقیق‌تری از تقاضا و بار شبکه داشته باشیم و با برنامه‌ریزی بهتر، در نظارت زمان واقعی قادر خواهیم بود نظارت دقیق‌تری بر روی شبکه داشته باشیم و احتمالاً کمبودهای قریب‌الوقوعی که ممکن است ایجاد شود را سریع‌تر تشخیص دهیم و متناسب با آن مکانیزم‌های پاسخگویی بار را فراخوانی کنیم.

وی بیان‌داشت: در حوزه مکانیزم‌های پاسخگویی بار، یکی از قابلیت‌های هوش مصنوعی این است که بتوانیم تعامل بهتری را با مصرف‌کنندگان داشته باشیم و یا برنامه‌های تشویقی بهتری را بتوانیم پیشنهاد دهیم، در واقع با کمک هوش مصنوعی می‌توانیم تصمیم بگیریم که مدیریت بار را در کدام نقطه و به چه صورت، بهینه‌تر انجام دهیم.

سخنگوی صنعت برق به چالش‌ها و نگرانی‌هایی که در حوزه ورود هوش مصنوعی به صنعت برق وجود دارد اشاره کرد و گفت: زمانی که قرار است در یک شبکه یکپارچه، بحث تحلیل زمان واقعی را با هوش مصنوعی انجام دهیم ریسک حملات سایبری هم ممکن است، به وجود بیاید که باید پیش‌بینی‌های لازم را برای این موضوع داشته باشیم.

وی خاطرنشان‌کرد: چالش بعدی، حریم خصوصی واگذاری اطلاعات است که زمانی که داده‌های زیادی را برای تجزیه تحلیل در اختیار هوش مصنوعی قرار می‌دهیم در استفاده از حجم زیاد داده‌ها بحث نقض حریم خصوصی مصرف‌کنندگان مطرح می‌شود.

رجبی مشهدی، چالش مهم دیگر را در اختیار داشتن نیروی انسانی متخصص دانست و گفت: در دنیا و صنعت برق این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توانیم نیروی انسانی متخصص را در این حوزه را تربیت کنیم و یا در اختیار داشته باشیم؟ یا این فناوری چه تغییراتی ممکن است در فرایندهای صنعت برق ایجاد کند؟

سخنگوی صنعت برق به توسعه شبکه‌های محلی و مدیریت شبکه‌های کوچک‌تر اشاره کرد و گفت: ممکن است در آینده چگونگی کنترل شبکه به‌صورت موجود را نداشته باشیم و با توجه‌ به اینکه دستگاه‌های اندازه‌گیری هوشمند و فرایندهای هوشمند را در محل داریم، پاسخگویی شبکه به اختلالات و اغتشاشات شبکه بیشتر به‌صورت محلی و سریع خواهد بود.

وی با اشاره به آینده هوش مصنوعی، گفت: بحث تغییر در چگونگی حکمرانی و اخلاقیات موضوعاتی است که با استقرار هوش مصنوعی ممکن است چالش‌هایی با آنها داشته باشیم، هر چند نیازمند زمان بیشتری برای ورود به چالش‌های این حوزه داریم.