ناهم‌خواني!

به گزارش کنکاش فردا، تولید و مصرف فولاد از اهمیت فراوانی در بهبود و ترقی ساختارهای اقتصاد جوامع مختلف برخودار است و در حالی که بیش از هر زمان دیگری بر حرکت به سوی اقتصاد معدن و صنایع معدنی به جای نفت تاکید می‌شود، توسعه این صنعت می‌تواند نقش بسزایی در رشد اقتصادی کشورها ایفا کند. بنا بر آمار انجمن جهانی فولاد «World Steel Association»، یک میلیارد و ۸۴۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن فولاد در سال ۲۰۲۳ تولید شد که در این بین، سهم چین و هند به عنوان دو فولادساز بزرگ جهان به ترتیب یک میلیارد و ۱۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تن و ۱۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تن بود. ایران نیز به عنوان دهمین فولادساز برتر دنیا، موفق به تولید ۳۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تن فولاد در این سال شد؛ ضمن اینکه میزان تقاضای جهانی فولاد طی سال گذشته میلادی، به یک میلیارد و ۸۲۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن رسید.

این انجمن اخیرا طی بیانیه‌ای اعلام کرده است که نشانه‌هایی مبنی بر افزایش تقاضای جهانی فولاد و قرار گرفتن در مسیر رشد در سال‌ جاری میلادی وجود دارد و در این بین نقش دو کشور چین و هند در مقام سردمداران فولاد جهان، پررنگ‌تر از سایر تولیدکنندگان فولاد خواهد بود؛ به نحوی که چین با عبور از یک دوره رکود بی‌سابقه اقتصادی زیر سایه کرونا و افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت و هند با مدیریت هدفمند تورم و توسعه سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت مسکن‌های ارزان‌قیمت، در راستای رشد تقاضای فولاد در سال ۲۰۲۴ حرکت خواهند کرد. در چنین شرایطی، وضعیت تولید و مصرف فولاد در ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه و ۱۰ فولادساز برتر جهان چگونه خواهد بود؟

طی چند سال اخیر، سرعت اجرا و تکمیل طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی در کشور کاهش یافته است و متاسفانه بودجه مناسبی نیز برای این مهم در نظر گرفته نمی‌شود. با توجه به اینکه عمده فولاد تولید شده در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین می‌توان انتظار داشت که میزان مصرف فولاد به دنبال عدم اجرای پروژه‌های جدید کاهش پیدا کند. از طرفی وزارت راه و شهرسازی، در حالی وعده ساخت چهار میلیون مسکن را مطرح کرده ‌است که با تحقق این مهم، بی‌شک میزان مصرف فولاد در کشور افزایش خواهد یافت اما شاهد آن هستیم که این اقدام دولت نیز شوک چندانی به بازار وارد نکرده است و میزان مصرف فولاد تغییر چندانی طی سه سال اخیر نداشته است. از سوی دیگر بر اساس سند راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در حالی تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده است که با توجه به تولید بیش از ۳۱ میلیون تن فولاد و مصرف حدود ۱۵ میلیون تنی آن، باید شرایط توسعه هرچه بیشتر صادرات این فلز پرکاربرد فراهم شود و در واقع با رشد صادرات می‌توان به تحقق چشم‌انداز ۱۴۰۴ فولاد کشور امیدوار بود. البته در این میان نباید از برخی محدودیت‌های موجود در مسیر دسترسی به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد و حتی بیشتر از آن از جمله چالش تامین پایدار خوراک (سنگ‌آهن) زیر سایه عدم توسعه اکتشافات معدنی غافل شد و از هم‌اکنون باید تمهیدات لازم جهت رفع این محدودیت توسط وزارت صمت و شرکت‌های بزرگ فولادی و معدنی اندیشیده شود.

نکته مهم و حائز اهمیت دیگر در مسیر رشد تولید و به طبع آن مصرف فولاد در کشور، به‌کارگیری دانش و تکنولوژی‌های روز تولید فولاد جهان هم‌پای کشورهای پیشران در این صنعت همچون هند و چین است. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، این دو فولادساز بزرگ جهان با اعمال سیاست‌های کلان اقتصادی در بخش‌هایی همچون زیرساخت و ساخت‌وساز، در مسیر تولید فولاد با استفاده از فناوری‌های نوین و به دنبال آن رشد مصرف این فلز پراهمیت گام نهاده‌اند. بر همین اساس باید گفت تحقق تولید ۵۵ میلیون تن فولاد و در نتیجه رشد مصرف آن در کشور، مستلزم حرکت در راستای استفاده از فناوری‌های نوین که تولید فولاد سبز یکی از آن‌هاست، بوده و امید است این مهم با جدیت بیشتری در دستور فولادسازان داخلی طی روزهای پیش رو قرار بگیرد.