نقش مثبت توسعه همکاری «فباهنر» و «فملی» در راستای تکمیل زنجیره ارزش

به گزارش کنکاش فردا،  تجربه نشان می‌دهد تحقق توسعه‌یافتگی در کشوری نظیر ایران، مستلزم استفاده حداکثری از مزیت‌ها و پتانسیل‌های بالقوه در مسیر تکمیل زنجیره‌های ارزش صنعتی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا است. طبعا این موضوع در مورد صنعت مس، با توجه به پیش‌بینی دو برابر شدن تقاضای آن در سه دهه آینده و محدودیت ذخایر معدنی این فلز و توزیع نامتوازن آن تنها در میان چند کشور، مصداق پررنگ‌تری دارد. در واقع به جرات می‌توان گفت که توسعه صنعت مس و تولید محصولات مسی در کشور، با توجه به جایگاه استراتژیک آن در دورنمای اقتصادی جهان، به عنوان راهکاری بنیادین برای توسعه صنعتی، ایجاد رشد اقتصادی مضاعف و افزایش درآمدهای ارزی کشور موثر واقع شود.

شرکت صنایع مس شهید باهنر «فباهنر» تنها مجموعه تولیدکننده محصولات مسی و آلیاژی در کشور به شمار می‌آید که طیف وسیعی از انواع محصولات نیمه‌ساخته مسی را به شکل‌های ورق، تسمه، مقاطع، لوله و فویل تولید می‌کند. توانمندی بالا و سبد متنوع محصولات «فباهنر» موجب شده است که این شرکت بتواند ضمن جلوگیری از خام‌فروشی بخشی از مس تولیدی کشور، محصولات استراتژیک مورد نیاز صنایع پایین‌دستی را به بهترین شکل تامین کند. این شرکت امروز، استراتژی‌های رشد عملکرد و توسعه‌ای خود را به گونه‌ای سامان‌دهی کرده است که علاوه بر رشد کمی و کیفی تولید، دامنه فعالیت‌های خود را به حلقه‌های بالادستی نیز گسترش دهد. علاوه‌براین، در ماه‌های اخیر رایزنی‌هایی برای شکل‌گیری بستر مناسب برای برقراری ارتباط میان شرکت صنایع مس شهید باهنر و شرکت ملی صنایع مس ایران در حال انجام است که محقق شدن این مهم منافع زیادی برای هر دو شرکت به همراه خواهد داشت.

گام‌های هدفمند فباهنر

شرکت صنایع مس شهید باهنر به عنوان با قدمت‌ترین شرکت فعال در حلقه‌های پایانی زنجیره مس کشور، فعالیت خود را از دهه ۱۳۷۰ آغاز کرد و تاکنون بزرگ‌ترین حلقه واسط اتصال صنعت مس به حلقه‌های پایین‌دستی و مصرف‌کننده بوده است. این شرکت با برخورداری از مجهزترین و پیشرفته‌ترین خطوط تولید در ۶ کارخانه شامل کارخانه ذوب و ریخته‌گری، نورد، اکستروژن و کشش، تولید لوله مسی، سکه‌زنی و باسبار در سال‌های اخیر توانسته است عملکرد بی‌نظیری در تولید محصولات مسی داشته باشد. «فباهنر» در هفت‌ ماهه سال ۱۴۰۳ نیز کارنامه پردستاوردی را در تولید محصولات مسی به ثبت رساند؛ به طوری که تولید تسمه و ورق مسی این شرکت، رشد قابل توجه ۱۰۶ درصدی را در بازه زمانی یاد شده تجربه کرد. در نمودار یک که مجموع آمار تولید محصولات این شرکت را در هفت‌ ماهه دو سال اخیر نشان می‌دهد، رشد قابل توجه تولید اغلب محصولات با احتساب یک ماه توقف تولید قابل مشاهده است.

نمودار ۱٫ مقایسه مجموع آمار تولید محصولات فباهنر در هفت‌ ماهه دو سال اخیر

تامین پایدار مواد اولیه، یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های جهش تولید در شرکت صنایع مس باهنر محسوب می‌شود. با توجه به اینکه این شرکت مواد اولیه مورد نیاز خود یعنی کاتد را از طریق بورس کالا تهیه می‌‎کند و کاتد مهم‌ترین محصول صادراتی صنعت مس به شمار می‌آید، پایداری تامین مواد اولیه ریسک بزرگی برای این شرکت محسوب می‌شود. از طرفی، کاتد سهم ۹۳ درصدی را از مجموع هزینه‌های تولید این شرکت به خود اختصاص می‌دهد و با توجه به اینکه قیمت کاتد تحت تاثیر قیمت جهانی مس و نوسانات ارز قرار می‌گیرد، به صورت مستقیم بر بهای تمام‌ شده محصولات این شرکت نیز تاثیر می‌گذارد.

شرکت صنایع مس شهید باهنر به منظور کاهش ریسک تامین مواد اولیه، راهکارهای متنوعی را در دستور کار قرار دارد که از جمله آن می‌توان به تملک دو پهنه معدنی که توسط بازوهای اجرایی تاصیکو شناسایی شده است، اشاره کرد. اتصال «فباهنر» به حلقه‌های بالادستی صنعت مس کشور از طریق واگذاری بخشی از سهام این شرکت به شرکت ملی صنایع مس ایران، راهکار سازنده‎‌ دیگری برای رفع چالش‌‎های تامین مواد اولیه این شرکت به شمار می‌آید؛ موضوعی که امکان‌سنجی و مذاکرات آن در دست بررسی و رایزنی است. تحقق این مسئله از چندین جنبه اهمیت دارد؛ نخست اینکه با به حداقل رسیدن ریسک‌ها و چالش‌های تامین پایدار مواد اولیه، زمینه تحقق تولید با ظرفیت اسمی کارخانه‌ها فراهم می‌شود. اهمیت برقراری این زنجیره زمانی بیشتر جلب توجه می‌کند که در نظر داشت شرکت صنایع مس شهید باهنر با قرارگیری در حلقه‌های پایانی می‌تواند با تولید محصولات ارزش‌افزا و جلوگیری از خام‌فروشی، به توسعه و تکمیل زنجیره ارزش بزرگ‌ترین متولی صنعت مس ایران کمک شایانی کند و نه‌ ‎تنها زمینه رشد درآمدهای عملیاتی را فراهم آورد بلکه حافظ منافع سهام‌داران هر دو بنگاه عظیم اقتصادی کشور باشد.

فصل جدید توسعه

یکی از مزیت‌های ویژه شرکت صنایع مس باهنر، بهره‌مندی آن از تجهیزات و ماشین‌آلات پیشرفته از برندهای معتبر جهانی از کشورهای آلمان و فنلاند است. در واقع بهره‌مندی از تکنولوژی منحصربه‌فرد تولید، نقطه قوت بزرگی برای رشد تولید محصولات با بالاترین بازدهی و سطح کیفیت است. در سال‌های اخیر که تحریم‌های اقتصادی به عاملی برای دشوار شدن تامین قطعات و تجهیزات تبدیل شده، شرکت صنایع مس شهید باهنر با تبدیل این چالش به فرصت در مسیر بومی‌سازی و داخلی‌سازی دانش فنی ساخت قطعات گام برداشته و امروز از واردات بسیاری از قطعات بی‌نیاز شده است؛ به طوری که این شرکت داخلی‌سازی و تولید انبوه قطعات بومی‌سازی‌ شده را در دستور کار خود قرار داده و در برنامه‌های آتی خود، سفارش‌گذاری برای ساخت قطعات صنایع مستقر در استان کرمان و سپس تولید قطعات بومی‌سازی‌ شده صنایع مختلف نظیر فولاد و سیمان و خودروسازی را دستور کار دارد.

توانمندی شرکت صنایع مس شهید باهنر در تامین قطعات موجب شده است تا این شرکت بتواند برخی قطعات مورد نیاز صنعت مس و به طور خاص شرکت صنایع ملی مس ایران را نیز داخلی‌سازی کند که این مسئله منجر به چابک‌سازی حلقه‌های بالادستی زنجیره مس می‌‎شود؛ ضمن اینکه تقویت ساخت داخل و تولید انبوه قطعات با ایجاد بستر تنوع‌بخشی به سبد محصولات، فصل جدیدی از پیشرفت و توسعه را برای این شرکت رقم می‌زند.

نتیجه راهبردهای این شرکت در خصوص ارتقای مستمر عملکرد کمی و کیفی تولید و عبور از سد موانع، به وضوح در روند رشد شاخص‌های عملکردی آن قابل مشاهده هستند. بررسی درآمدهای عملیاتی شرکت صنایع مس شهید باهنر در ماه‌ها و سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی را نشان می‌دهد؛ به طوری که درآمدهای عملیاتی این شرکت در هفت‌ ماهه سال ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود دو برابر شده و به بیش از ۱۰۶ هزار میلیارد ریال رسیده است. درآمد سالانه «فباهنر» نیز در سال ۱۴۰۲ برابر با ۱۰۸ هزار و ۹۶۷ میلیارد ریال بود که نسبت به سال قبل از آن ۴۲ درصد رشد را تجربه کرد. با این حال، با توجه به رشد قابل توجه فروش محصول در ۶ ماهه نخست سال و همچنین پیش‌بینی رشد فروش در ۶ ماهه دوم سال، انتظار می‌رود درآمد سالانه «فباهنر» در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل دوباره رشد چشمگیری را تجربه کند.

باید اشاره داشت که شرکت صنایع مس شهید باهنر در راستای بهبود عملکرد و توسعه فعالیت خود، بهسازی خطوط نورد و اکستروژن و نوسازی خطوط تولید اکستروژن و لوله مسی را در قالب پروژه‌های تحقیق و توسعه در دستور کار دارد؛ اقدامی که ارتقای سطح تکنولوژی تولید محصولات ویژه و منحصربه‌فرد را در زنجیره مس فراهم می‌آورد. به علاوه، این شرکت طرح تولید فویل مسی را که محصولی دارای ارزش افزوده بسیار بالا است، در دستور کار دارد و با راه‌اندازی این طرح توسعه، این شرکت در لبه فناوری حرکت خواهد کرد.

نمودار ۲٫ مجموع درآمدهای عملیاتی فباهنر در هفت‌ ماهه سال‌های اخیر

چشم‌انداز آینده‌ای روشن

شرکت صنایع مس شهید باهنر طی چند دهه فعالیت مستمر در تولید محصولات مسی و آلیاژی توانسته است هم پاسخگوی نیاز بازار داخلی باشد و هم در عرصه بین‌المللی به نقش‌آفرینی بپردازد. صادرات محصولات این شرکت غالبا به کشورهای همسایه از جمله ترکیه و عراق و کشورهای سوریه و تایوان بوده است؛ البته صادرات به برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان نیز در کارنامه فروش این شرکت در سال‌های گذشته دیده می‌شود. موضوعی که موجب شده تا چندین سال متوالی نیز به عنوان واحد نمونه صادراتی نیز انتخاب شود. باید در نظر داشت در ادامه توسعه کمی و کیفی تولید محصولات و برطرف شدن چالش‌های تامین مواد اولیه، دور از ذهن نیست که این شرکت دوباره به توسعه بازارهای هدف بپردازد و زمینه رشد هرچه بیشتر درآمدهای ارزی را نیز در زنجیره ارزش مس فراهم آورد.

در هر صورت باید یادآور شد که فعالیت شرکت صنایع مس شهید باهنر در امتداد زنجیره مس و به طور خاص فعالیت شرکت ملی صنایع مس ایران قرار دارد و واگذاری سهام این شرکت به بزرگ‌ترین متولی صنعت مس کشور، بستر مناسبی را برای رشد درآمدهای ارزی، جلوگیری از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره مس در کشور ایجاد می‌کند. باید در نظر داشت که با توجه اینکه این شرکت کاتد را به قیمتی بالاتر از قیمت جهانی خریداری می‌کند و نیز الزام صادرکنندگان به عرضه ارز خود به نرخ‌های نیمایی، عملا صرفه اقتصادی صادرات محصولات مسی را به حداقل می‌رسد. طبیعتا در چنین شرایطی، برقراری ارتباط سازنده میان شرکت ملی مس و شرکت صنایع مس شهید باهنر موجب مرتفع شدن چالش‌های تامین مواد اولیه و ایجاد بستر مناسب برای جهش تولید در این شرکت خواهد شد؛ موضوعی که با توجه به پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی مس در سال‌های آینده می‌تواند زمینه تحقق آینده روشن‌تری را برای «فباهنر» در بازارهای داخلی و بین‌المللی فراهم کند.